Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã có những giải đáp cụ thể  xung quanh quy định pháp lý và công tác bảo tồn loài này.

Được phép nuôi nhưng phải đúng quy định

Theo Thông tư số 27/2025 của Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường, gà lôi trắng (Lophura nycthemera) thuộc Danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IIB.

Người dân được phép nuôi gà lôi trắng nếu bảo đảm đầy đủ các điều kiện quy định tại Điều 25 của Thông tư, bao gồm cơ sở vật chất phù hợp, chuồng trại đạt yêu cầu và thực hiện đăng ký với cơ quan kiểm lâm địa phương.

Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho biết, việc nuôi gà lôi trắng cũng như các loài chim quý hiếm khác (như công, trĩ đỏ…) đều phải có hồ sơ hợp lệ, đảm bảo nguồn gốc hợp pháp và tuân thủ quy định về bảo tồn.

Với trường hợp nuôi sinh sản, nuôi thương mại, người dân cần đăng ký cấp mã số cơ sở nuôi, mở sổ theo dõi đàn vật nuôi, xác nhận bảng kê lâm sản khi mua bán, vận chuyển, chuyển giao, đồng thời thực hiện kiểm dịch và chứng minh nguồn gốc hợp pháp.

Theo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, đây là các bước bắt buộc nhằm đảm bảo hoạt động gây nuôi và buôn bán được thực hiện hợp pháp, minh bạch, tránh tình trạng lợi dụng danh nghĩa “nuôi cảnh” để buôn bán động vật quý hiếm trái phép.

Trường hợp vi phạm, tùy tính chất và mức độ, người nuôi có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự theo quy định của pháp luật.

Vì sao gà lôi trắng vẫn là loài nguy cấp dù đã nhân nuôi thành công?

Theo Sách Đỏ Việt Nam (2024), gà lôi trắng trong tự nhiên đang suy giảm mạnh do mất môi trường sống và bị săn bắt làm thực phẩm, làm cảnh. Số lượng quần thể ước tính dưới 10.000 cá thể, mỗi tiểu quần thể có dưới 1.000 cá thể trưởng thành, nên loài này được xếp ở mức Sẽ nguy cấp (VU).

Mặc dù đã được gây nuôi thành công tại một số cơ sở, song điều đó không đồng nghĩa loài này có thể được đưa ra khỏi danh mục nguy cấp, quý, hiếm.

Camera imou A32EP 3MP

Tầm xa hồng ngoại 10m với công nghệ hống ngoại thông minh. Chống ngược sáng HDR - Hỗ trợ đàm thoại 2 chiều - Hỗ trợ các tính năng thông minh: phát hiện chuyển động, phát hiện con người, phát hiện âm thanh bất thường, chế độ riêng tu, Smart tracking. Tích hợp còi báo động - Hỗ trợ chức năng Soft-AP, kết nối trực tiếp wifi camera không cần thông qua modem nhà mạng. Tích hợp Wi-Fi(IEEE802.11b/g/n), LAN, CLOUD (Imou Protect), ONVIF - Hỗ trơ khe cắm thẻ nhớ Micro SD max 256GB - Nguổn cấp: DC 5V1A, điện năng tiêu thụ - Chất liệu vỏ: Plastic. Đạt chứng nhận CE, FCC Xuất xứ: Trung Quốc ⁃ Bảo hành: 24 tháng. Trọn bộ sản phẩm bao gồm: -1 x Camera - 1 x Hướng dẫn Bắt đầu Nhanh -1x Bộ đổi nguồn -1x Cáp nguồn -1x Bọt gắn Hàng chính hãng imou bảo hành 2 năm toàn quốc

“Gây nuôi thành công trong điều kiện nuôi nhốt không phản ánh tình trạng tự nhiên của loài. Mục tiêu quan trọng nhất là bảo tồn quần thể ngoài tự nhiên”, đại diện Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho biết.

Theo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, gây nuôi sinh sản hợp pháp là một trong những giải pháp quan trọng để bảo tồn nguồn gen, giảm áp lực săn bắt tự nhiên và tạo sinh kế hợp pháp cho người dân.

Tuy nhiên, không phải mọi hoạt động nuôi đều được xem là công tác bảo tồn.

“Chỉ trong trường hợp có kế hoạch nhân nuôi, chọn lọc và tái thả ra tự nhiên, hoạt động này mới được coi là bảo tồn. Nhưng dù không trực tiếp tái thả, việc gây nuôi hợp pháp vẫn có ý nghĩa tích cực trong giảm áp lực khai thác từ tự nhiên”, đại diện cơ quan quản lý cho biết thêm.

Gà lôi trắng chuyển từ Nhóm IB sang Nhóm IIB

Trước ngày 1/7/2025 gà lôi trắng đang thuộc Nhóm IB của Nghị định 06/2019 – nhóm bị nghiêm cấm khai thác, sử dụng mẫu vật từ tự nhiên vì mục đích thương mại.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, theo Thông tư số 27/2025, gà lôi trắng sẽ được chuyển sang Nhóm IIB, tức là được phép khai thác, sử dụng có kiểm soát.

Sự thay đổi này kéo theo điều chỉnh trong mức độ bảo vệ và xử phạt:

Với loài nhóm IB, người vi phạm có thể bị phạt tù đến 15 năm (Điều 244 Bộ luật Hình sự).

Với loài nhóm IIB, mức phạt tù tối đa là 12 năm (Điều 234 Bộ luật Hình sự).

Mall) Loa Kiểm Âm Bluetooth EDIFIER MR3/MR5 I Công Suất 36W | Bluetooth 5.4 |

Việc chuyển nhóm cho thấy nỗ lực bảo tồn bước đầu có hiệu quả, nhưng loài vẫn nằm trong diện cần được quản lý chặt chẽ.

Người dân cần tìm hiểu kỹ trước khi nuôi

Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm khuyến nghị, người dân cần chủ động tra cứu danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm, kiểm tra tên khoa học chứ không chỉ dựa vào tên phổ thông.

Hiện danh mục này đã được công bố rộng rãi trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm các địa phương.

“Trước khi nuôi, người dân nên liên hệ với cơ quan kiểm lâm địa phương để được hướng dẫn, tránh trường hợp vi phạm do thiếu hiểu biết như vụ việc ở Nghệ An”, Cục Lâm nghiệp lưu ý.

Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tăng cường hậu kiểm, truy xuất nguồn gốc, đồng thời phát hành văn bản yêu cầu các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền quy định mới của Thông tư 27/2025 tới người dân, doanh nghiệp và các cơ sở nuôi.

Người bán gà lôi trắng được miễn trách nhiệm hình sựBị cáo Thái Khắc Thành được TAND tỉnh Hưng Yên miễn trách nhiệm hình sự tại phiên tòa phúc thẩm vụ án gà lôi trắng.