Ngày 17/11, thông tin từ Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TPHCM (HCDC) cho biết, khu vực phía Nam đã ghi nhận 27 ca viêm màng não do não mô cầu, trong đó có 3 trường hợp tử vong.

Nguy hiểm tăng nhanh, diễn tiến khó lường

Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới TPHCM, nơi tiếp nhận, điều trị cho cả hai nhóm bệnh nhân là trẻ em và người lớn, TS.BS Hồ Đặng Trung Nghĩa, Trưởng khoa Nhiễm Việt Anh cho biết, số ca mắc não mô cầu năm nay tăng rõ rệt. Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nhiễm khuẩn huyết hoặc viêm màng não mủ nặng, thậm chí sốc nhiễm khuẩn.

Một trường hợp khác khiến BS Nghĩa vẫn còn ám ảnh là bệnh nhân nữ 45 tuổi, làm việc tại một xưởng may đông công nhân. Chiều hôm trước, bà chỉ sốt nhẹ. Đến sáng hôm sau, bệnh nhân mệt lả, được đưa đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới TPHCM trong tình trạng sốc sâu, mạch không đo được, xuất hiện nhiều ban xuất huyết trên da.

Khi nhập viện, bà vẫn còn đủ tỉnh táo để gọi điện cho chồng đang công tác xa. Nhưng, chỉ vài giờ sau, bệnh nhân rơi vào lơ mơ, phải đặt nội khí quản, thở máy và lọc máu cấp cứu. Dù được hồi sức tối đa nhưng bệnh diễn tiến ngày càng nặng. Gia đình đã xin đưa bệnh nhân về. Theo BS Nghĩa, trường hợp này phản ánh tính chất tối cấp của bệnh, thay đổi từng phút và có thể vượt khỏi khả năng cứu chữa dù y tế hiện đại.

Không chỉ người lớn, trẻ em cũng là đối tượng dễ bị tổn thương nặng khi nhiễm não mô cầu. Tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, BS-CKII Nguyễn Đình Qui, Trưởng khoa Nhiễm, cho biết từ đầu năm đến nay, bệnh viện tiếp nhận 3 trường hợp trẻ mắc bệnh, đa phần chuyển từ tuyến trước trong tình trạng nặng. Có trẻ bị nhiễm khuẩn huyết, có trẻ bị viêm màng não cấp. Dù được cứu sống, di chứng vẫn là nỗi ám ảnh dài lâu đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Phương thức lây truyền và nhóm nguy cơ cao

Theo BS Trung Nghĩa, bệnh do vi khuẩn não mô cầu lây qua đường hô hấp chủ yếu qua giọt bắn khi nói chuyện, ho hoặc hắt hơi. Người mang vi khuẩn ở vùng hầu họng, dù không có triệu chứng vẫn có thể lây cho người khác khi tiếp xúc gần hoặc sống trong môi trường đông người.

BS Nguyễn Đình Qui cho biết ba nhóm dễ mắc bệnh nhất, gồm: Trẻ dưới 5 tuổi, thanh thiếu niên và những người sinh hoạt trong môi trường tập thể đông đúc. Hệ miễn dịch còn yếu ở trẻ nhỏ và mật độ tiếp xúc gần ở nhóm thanh thiếu niên khiến nguy cơ bùng phát dịch càng cao. Dữ liệu từ các bệnh viện cho thấy bệnh có thể lây lan trong gia đình, lớp học, ký túc xá hoặc xưởng làm việc nếu không phát hiện sớm.

Ở người lớn, TS.BS Trung Nghĩa lưu ý dấu hiệu quan trọng nhất là sốt cao đột ngột kèm ban xuất huyết trên da, đặc biệt trong bối cảnh khu vực đang ghi nhận ca bệnh não mô cầu. Người bệnh có thể đau đầu, nôn ói, rối loạn tri giác, cứng cổ – những triệu chứng điển hình của viêm màng não. Khi xuất hiện ban xuất huyết lan nhanh, thường là biểu hiện của nhiễm khuẩn huyết nặng, cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay lập tức.

Ở trẻ em, các dấu hiệu tương tự nhưng có thể mơ hồ hơn. Trẻ nhỏ dễ quấy khóc, bỏ bú, li bì hoặc co giật. Trẻ lớn có thể than đau đầu hoặc sợ ánh sáng. Theo BS Qui, nhiều phụ huynh nhầm lẫn các triệu chứng ban đầu với sốt siêu vi hoặc sốt xuất huyết và giữ con ở nhà, dẫn đến tình trạng chuyển nặng chỉ sau vài giờ. Trong giai đoạn nhiều bệnh truyền nhiễm cùng lưu hành, mọi trường hợp trẻ sốt cao kèm phát ban cần được đưa đến cơ sở y tế để thăm khám kịp thời.

Não mô cầu là bệnh truyền nhiễm tối cấp, tỷ lệ tử vong cao và dễ gây di chứng nặng dù được điều trị. Nhận biết sớm và đưa đến bệnh viện ngay khi có dấu hiệu sốt cao, phát ban xuất huyết là yếu tố quyết định khả năng sống còn. Não mô cầu hiện đã có vắc xin phòng ngừa. Ngành y tế khuyến cáo cộng đồng, đặc biệt trẻ nhỏ, thanh thiếu niên và người sống trong môi trường tập trung, tiêm ngừa đầy đủ để bảo vệ sức khỏe và hạn chế nguy cơ lây lan.

Tải VPBank