Một nhà nghiên cứu cấp cao từ công ty AI hàng đầu Trung Quốc DeepSeek vừa đưa ra cảnh báo đáng lo ngại về tương lai việc làm trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo phát triển với tốc độ chóng mặt. Trong một lần xuất hiện công khai hiếm hoi tại Hội nghị Internet Thế giới ở Ô Trấn hôm thứ Sáu, Chen Deli cho biết AI có thể loại bỏ phần lớn việc làm trong vòng 10 đến 20 năm tới, và cấu trúc xã hội sẽ phải đối mặt với những thách thức to lớn trong giai đoạn này.

Ông Chen nhấn mạnh rằng các công ty công nghệ cần đóng vai trò bảo vệ sự an toàn của con người và sau đó giúp tái thiết lập trật tự xã hội. Đây là tuyên bố đầy ý nghĩa từ một trong những công ty tiên phong trong việc phát triển AI với chi phí thấp, cho thấy ngay cả những người đứng sau công nghệ này cũng ý thức được những rủi ro tiềm tàng mà nó mang lại.

Theo phân tích của Chen Deli, tác động của AI sẽ diễn ra theo hai giai đoạn rõ rệt. Trong ngắn hạn, ông gọi đây là “giai đoạn tuần trăng mật” khi AI chưa thể hoàn thành công việc một cách độc lập và con người có thể tận dụng công nghệ này để nâng cao năng suất làm việc.

Tuy nhiên, bức tranh sẽ thay đổi hoàn toàn trong 5 đến 10 năm tới khi các hệ thống AI trở nên ngày càng có năng lực. Lúc này, rủi ro sẽ vượt xa lợi ích, và toàn bộ lực lượng lao động sẽ phải đối mặt với tình trạng cắt giảm việc làm diện rộng. Ông nhấn mạnh rằng trong giai đoạn này, các công ty công nghệ cần đóng vai trò người đưa ra cảnh báo xã hội về những rủi ro tiềm ẩn.

Sự xuất hiện của Chen Deli trở nên đặc biệt đáng chú ý trong bối cảnh DeepSeek đã giữ thái độ kín đáo kể từ khi gây chấn động đầu năm nay. CEO Liang Wenfeng của startup có trụ sở tại Hàng Châu này không hề xuất hiện công khai kể từ cuộc gặp được truyền hình với Chủ tịch Tập Cận Bình vào tháng 2. Hôm thứ Sáu, Chen chia sẻ sân khấu với các giám đốc điều hành từ 5 công ty khác trong nhóm được gọi là “6 con rồng AI của Trung Quốc”, bao gồm cả Alibaba Cloud và Unitree.

DeepSeek đã trở thành biểu tượng cho tham vọng công nghệ của Trung Quốc và là niềm tự hào quốc gia giữa lúc căng thẳng Mỹ-Trung về cuộc đua AI ngày càng gay gắt. Được thành lập năm 2023, công ty này đã làm chấn động ngành AI và thị trường chứng khoán Mỹ với mô hình suy luận chi phí thấp R1 được công bố vào tháng 1 năm nay. DeepSeek tuyên bố mô hình R1 của mình có thể sánh ngang với các đối thủ hàng đầu như ChatGPT o1 nhưng chỉ với một phần nhỏ chi phí.

Sức ảnh hưởng của DeepSeek đã buộc ngay cả OpenAI phải thừa nhận khoảng cách dẫn đầu của Mỹ đang thu hẹp. Trong một lá thư gửi chính phủ Mỹ vào tháng 3, OpenAI viết rằng mặc dù Mỹ vẫn dẫn đầu trong AI, nhưng DeepSeek cho thấy “khoảng cách dẫn đầu của chúng ta không lớn và đang thu hẹp lại”.

Đến tháng 8, CEO Sam Altman đã công bố GPT-oss, một họ mô hình ngôn ngữ lớn với “trọng số mở”. Các nhà phân tích cho rằng động thái này rất có thể chịu ảnh hưởng từ sự thành công ngày càng tăng của các mô hình mã nguồn mở Trung Quốc, trong đó có cả DeepSeek.

Ray Wang, giám đốc nghiên cứu về bán dẫn và công nghệ mới nổi tại Futurum Group, nhận định rằng các mô hình GPT-oss của OpenAI đã “thu hẹp khoảng cách” với Trung Quốc nhờ hiệu suất cạnh tranh và kích thước tương đương với các đối tác Trung Quốc. Ông cảnh báo nếu Mỹ không theo kịp trong lĩnh vực AI mã nguồn mở, các mô hình Trung Quốc có thể thu hút nhiều sự quan tâm hơn và trở thành nền tảng mặc định cho các ứng dụng và nghiên cứu trên toàn cầu. Trong bối cảnh đó, lời cảnh báo của Chen Deli càng trở nên đáng lo ngại hơn khi chính những người tạo ra công nghệ này cũng nhìn thấy những rủi ro nghiêm trọng phía trước.