Nhà bác học Lê Quý Đôn (1726-1784), quê làng Diên Hà, trấn Sơn Nam (nay là xã Lê Quý Đôn, tỉnh Hưng Yên).

Ông là con cả của tiến sĩ Lê Phú Thứ (sau đổi thành Lê Trọng Thứ) – người từng giữ chức Hình bộ Thượng thư. 

Từ nhỏ, Lê Quý Đôn đã nổi tiếng ham học và có trí nhớ phi thường. Mới 2 tuổi ông đã đọc được chữ, 5 tuổi thuộc nhiều bài trong Kinh Thi. Đến 10 tuổi, ông học sử và nhớ 80-90 chương mỗi ngày, đồng thời nghiên cứu Kinh Dịch. Năm 14 tuổi, ông đọc hết Ngũ Kinh, Tứ Thư, Sử truyện, Chư tử và có thể làm liền 10 bài phú không cần nháp.

Cũng năm ấy, ông theo cha ra Thăng Long học với tiến sĩ Lê Hữu Kiều. Nhờ tư chất vượt trội, ông đỗ Giải nguyên năm 17 tuổi, rồi đỗ Hội nguyên và Bảng nhãn năm 27 tuổi (khoa thi không lấy Trạng nguyên).

Sau khi đỗ đạt, Lê Quý Đôn giữ nhiều chức vụ quan trọng dưới triều Lê – Trịnh, nổi tiếng thanh liêm, cương trực và uyên bác. Ông từng được cử đi điều tra đời sống dân chúng và nạn tham nhũng ở nhiều địa phương như Sơn Nam, Lạng Sơn.

Trong chuyến đi sứ sang Trung Quốc (1760-1762), ông gặp gỡ nhiều trí thức, bàn luận học thuật và tiếp cận thêm các sách vở, trong đó có tác phẩm phương Tây về địa lý, ngôn ngữ và thủy văn.

Nhờ trải nghiệm rộng và học vấn sâu, Lê Quý Đôn được người đương thời tôn xưng là “túi khôn của thời đại”.