Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, giảm thủ tục hành chính

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai ủng hộ việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, giảm thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả công tác huy động vốn. Trong đó, dự thảo Luật phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ, chuyển nội dung như thẩm quyền quyết định hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ hàng năm từ Chính phủ sang Thủ tướng Chính phủ, giúp đơn giản hóa và rút ngắn quy trình phê duyệt.

Dự thảo Luật cũng giao Bộ Tài chính thẩm quyền quyết định việc sửa đổi, bổ sung gia hạn thỏa thuận vay ODA, vay ưu đãi không làm tăng nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính phủ, tạo sự linh hoạt trong quá trình thực thi và cắt giảm thủ tục hành chính.

Đề cập đến phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, Luật Quản lý nợ công năm 2017 yêu cầu chính quyền địa phương phải lấy ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính về điều kiện, điều khoản của trái phiếu trước khi phát hành. Dự thảo Luật sửa đổi đã bỏ quy định trên, phân cấp cho UBND cấp tỉnh lập Đề án phát hành trái phiếu và báo cáo HĐND cấp tỉnh phê duyệt.

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai. (Ảnh: Quốc hội)

Đánh giá cao nội dung này, tuy nhiên, theo đại biểu Phạm Thị Thanh Mai, để giúp các thành phố trực thuộc Trung ương – nhất là các địa phương được Chính phủ giao cho cơ chế đặc thù, thì việc phân cấp, giao quyền này vẫn phải thực hiện trong khuôn khổ mức vay và mức bộ chi của ngân sách được Quốc hội giao phê duyệt và dự toán ngân sách hàng năm.

Như vậy, việc sử dụng cơ chế giới hạn an toàn cao hơn, như tại Hà Nội quy định tại Luật Thủ đô thì hầu như không thể thực hiện được. Vì vậy, cần nghiên cứu để có sự đồng bộ giữa Luật Thủ đô với Luật quản lý nợ công sửa đổi lần này.

Với nội dung giao chỉ tiêu vay và vay lại vốn ODA, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai cho biết, theo quy định tại điều 49 Luật Quản lý nợ công, mục đích vay của chính quyền địa phương gồm 2 nội dung: một là, bù đắp bội chi của ngân sách địa phương; hai là, vay để trả nợ gốc của ngân sách địa phương.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy có những năm gần đây như tại Hà Nội, ở đầu kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn, khi triển khai các dự án quan trọng của quốc gia hay của Thành phố cho thấy: công tác chuẩn bị đầu tư có thể có thể chậm hơn 1 – 2 năm đầu của kỳ kế hoạch trung hạn nhưng không đến mức bội chi, nhưng Trung ương vẫn tính và giao chỉ tiêu vay nợ.

Mua Hàng với Shopee

“Như vậy, trong lúc bội thu mà vẫn phải vay lại, điều này chưa thực sự hợp lý. Vì vậy, tôi đề nghị trong điều hành Chính phủ có rà soát quy định để sửa đổi bất cập này” – đại biểu đoàn Thành phố Hà Nội đề xuất.

Về điều khoản chuyển tiếp, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát để bảo đảm quy định rõ ràng, các chương trình, dự án đã được Quốc hội hoặc Chính phủ phê duyệt cơ chế, chính sách đặc biệt (bao gồm các dự án theo Luật Thủ đô 2024) tiếp tục được áp dụng cơ chế đặc thù đó, tránh gián đoạn trong việc thực hiện các dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt…

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh). (Ảnh: Quốc hội)

Phản ánh đúng hơn chu kỳ thực tế của nợ công

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, việc sửa luật phù hợp với yêu cầu siết chặt kỷ luật tài chính – ngân sách, kiểm soát chặt chẽ nợ công, nâng cao trách nhiệm giải trình và đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế.

Đồng tình với quy định nguyên tắc quản lý “Mọi nghĩa vụ nợ của Chính phủ được đối xử bình đẳng”, tuy nhiên, đại biểu đề nghị cân nhắc quy định cụ thể hơn phạm vi “bình đẳng”, vì trên thực tế, có những khoản nợ mang tính chất bắt buộc, có điều kiện ưu đãi, hoặc có bảo lãnh của Chính phủ, nên việc xếp ngang về mức độ ưu tiên thanh toán cần có phân loại rõ ràng. Việc bổ sung hướng dẫn chi tiết sẽ tránh xung đột khi xử lý các khoản nợ đến hạn trong điều kiện thị trường biến động.

Về hạn mức bảo lãnh của Chính phủ, dự thảo Luật sửa đổi theo hướng công khai kế hoạch vay – trả nợ công hằng năm. Ông Hùng cho rằng, công bố công khai sẽ tăng cường tính minh bạch ngân sách. Tuy nhiên, cần bổ sung trách nhiệm phối hợp của Bộ, ngành trong việc xác nhận số liệu và thời hạn cập nhật, bởi hiện nay số liệu giữa các đơn vị thường không thống nhất, dẫn tới khó khăn khi tổng hợp dự toán nợ công trình Quốc hội.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị trong trình tự, thủ tục vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, cần cân nhắc bổ sung yêu cầu đánh giá “đủ năng lực quản trị dự án” của các cơ quan đề xuất vay, đặc biệt là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và doanh nghiệp nhà nước.

Điện Thoại Di Động Honor X6c 6GB + 128GB/256GB - Pin 5300mAh NFC - Camer

Đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh). (Ảnh: Quốc hội)

Vì thực tiễn nhiều địa phương đề xuất dự án vay ODA nhưng không đủ năng lực quản lý dẫn tới chậm giải ngân, đội vốn, kéo dài thời gian thực hiện. Việc quy định rõ nội dung này sẽ giúp sàng lọc dự án, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn vay và hạn chế rủi ro nợ công…

Đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, thời gian qua, chúng ta hoạch định kế hoạch vay và trả nợ công cũng chưa chính xác với thực tại. Bởi vì thời gian vay và trả nợ của các dự án là khác nhau, có dự án 5 năm, dự án 10 năm, 15 năm, nhưng kế hoạch vay, trả nợ lại được lập theo kỳ 5 năm do Chính phủ trình Quốc hội. Vì vậy, có sự chênh lệch giữa thời gian vay, trả nợ thực tế và kỳ kế hoạch.

Đại biểu Trần Anh Tuấn kiến nghị, khi tính nghĩa vụ trả nợ, cần tính theo nguyên tắc trung bình cộng tổng thể thời gian vay – trả, không nên cứng nhắc theo kỳ kế hoạch 5 năm. Cách tính này sẽ phản ánh đúng hơn chu kỳ thực tế của nợ công, cả trong nước và nước ngoài.