Trong Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn hiện hành, quy hoạch đô thị và nông thôn được tổ chức theo ba cấp độ gồm: Quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết. Mỗi cấp độ có chức năng riêng, từ định hướng chiến lược tổng thể, đến phân chia không gian sử dụng đất và cuối cùng là cụ thể hóa cho từng lô đất, dự án.

Đại biểu Thạch Phước Bình phát biểu thảo luận. Ảnh: QH

Trong Dự thảo Luật sửa đổi, Chính phủ đề xuất thay đổi theo hướng tinh giản, trong đó nhiều loại đô thị không còn yêu cầu lập quy hoạch phân khu mà tích hợp nội dung này vào quy hoạch chung, tạo mô hình hai cấp: Quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết. Lý do được đưa ra là sự phát triển của công nghệ số và dữ liệu quy hoạch cho phép tích hợp, giúp giảm thời gian và thủ tục.

Tuy nhiên, từ thực tiễn và tham khảo nhiều ý kiến chuyên gia, đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn đại biểu tỉnh Vĩnh Long) cho rằng, cần giữ nguyên hệ thống ba cấp độ để đảm bảo tính đầy đủ, rõ ràng và dễ quản lý. Quy hoạch phân khu là cấp độ trung gian quan trọng, giúp cụ thể hóa định hướng của quy hoạch chung và hỗ trợ quản lý không gian đô thị ở mức độ hành chính – kỹ thuật. Việc loại bỏ phân khu có thể khiến quy hoạch chung trở nên quá tải, phức tạp và thiếu tính khả thi, đồng thời đặt gánh nặng quá lớn lên cấp xã/phường trong bối cảnh năng lực còn hạn chế.

Về quy định cho phép lập ngay quy hoạch chi tiết (khoản 4 Điều 3 Dự thảo), đại biểu Thạch Phước Bình cho biết, Luật hiện hành không có quy định cho phép lập quy hoạch chi tiết ngay khi có dự án mà không cần quy hoạch chung hoặc phân khu. Các dự án đầu tư xây dựng đều phải dựa trên quy hoạch cấp trên đã được phê duyệt.

Trong dự thảo, khoản 4 mở ra khả năng lập trực tiếp quy hoạch chi tiết đối với các khu vực đã xác định vị trí và quy mô theo pháp luật về đầu tư, đất đai và các luật chuyên ngành. Quy định này nhằm rút ngắn thủ tục và tăng tính linh hoạt cho địa phương và nhà đầu tư. Tuy nhiên, đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng, quy định này không tương thích với hệ thống pháp luật hiện hành.

Các đại biểu dự Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Ảnh: QH

Theo Luật Đầu tư, dự án chỉ được chấp thuận khi phù hợp quy hoạch. Theo Nghị quyết tháo gỡ Luật Đất đai, đấu giá hoặc đấu thầu quyền sử dụng đất cũng cần căn cứ vào quy hoạch đô thị hoặc nông thôn đã được phê duyệt. Nếu cho phép lập ngay quy hoạch chi tiết khi chưa có quy hoạch chung/phân khu, cơ quan có thẩm quyền sẽ không có căn cứ để thẩm định sự phù hợp của dự án. Điều này tạo ra vòng lặp không thể thực hiện: Muốn thẩm định dự án cần quy hoạch cấp trên, nhưng lại cho lập quy hoạch chi tiết khi chưa có quy hoạch cấp trên. Do đó, đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị hoặc bỏ Khoản 4, hoặc sửa đổi để chỉ cho phép lập quy hoạch chi tiết khi có ít nhất định hướng không gian được phê duyệt hoặc quy hoạch cấp trên trong cơ sở dữ liệu đã được thẩm định.

Về định hướng hoàn thiện quy định nội dung từng cấp độ quy hoạch, đại biểu Thạch Phước Bình cho biết, trong Luật hiện hành, nội dung từng loại quy hoạch được quy định tương đối rõ ràng. Dự thảo bổ sung theo hướng cụ thể hóa nội dung quy hoạch chung thành phố, quy hoạch chung đô thị thuộc tỉnh/thành phố, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết nhằm đáp ứng yêu cầu mới.

Đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị cần làm rõ chức năng của từng cấp độ, tránh chồng lấn hoặc bỏ sót. Đặc biệt, cần khẳng định quy hoạch chi tiết là cấp cuối cùng và vẫn phải được cơ quan nhà nước phê duyệt để tránh tình trạng nhà đầu tư tự xác định quy hoạch không phù hợp tổng thể. Đồng thời, cần rà soát hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn để chuyển từ quản lý theo chỉ tiêu sang quản lý theo mục tiêu, phù hợp xu hướng quốc tế.

Bộ phát wifi 4G di động mini ROOSEE M610, chuẩn wifi 6

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà phát biểu thảo luận. Ảnh: QH

Quan tâm đến trách nhiệm tổ chức lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch, công bố quy hoạch đô thị và nông thôn” được quy định tại khoản 7 Điều 17 Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Đoàn đại biểu tỉnh Quảng Ninh) đề nghị bổ sung chức năng phát triển đất đai và ngoài việc được UBND cấp tỉnh giao hoặc UBND cấp xã đề nghị.

Theo đó, sửa đổi khoản 7 thành: “Cơ quan, tổ chức có chức năng quản lý đầu tư xây dựng, phát triển đất đai tổ chức lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chi tiết khu vực để đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất khi được UBND cấp tỉnh giao hoặc UBND cấp xã đề nghị”.

Cơ quan có chức năng quản lý đầu tư xây dựng, phát triển đất đai cấp tỉnh là các Sở: Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường. Việc giao các Sở tổ chức lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chi tiết khu vực để đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất là không đảm bảo tính độc lập giữa cơ quan lập và cơ quan thẩm định.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà đề nghị điều chỉnh hoặc giải thích khái niệm, quy định về “Cơ quan, tổ chức có chức năng quản lý đầu tư xây dựng, phát triển đất đai” để triển khai thực hiện.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân phát biểu thảo luận. Ảnh: QH

Đề cập quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn đại biểu Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Điều 35 mới đã mở rộng phạm vi lập quy hoạch chuyên ngành (giao thông, cấp nước, thoát nước, chất thải rắn, nghĩa trang…); quy định phạm vi theo toàn bộ địa giới thành phố; nhấn mạnh tính kết nối giữa các loại không gian và bổ sung việc xác định tỷ lệ bản vẽ, thời hạn quy hoạch.

Theo đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân, quy định trên tiệm cận với thực tiễn quy hoạch tích hợp. Tuy nhiên, cũng như Điều 33, Điều 35 vẫn chưa đề cập tới việc miễn yêu cầu lập quy hoạch chi tiết 1/500 cho công trình chuyên ngành đặc thù đã nằm trong quy hoạch ngành quốc gia.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân kiến nghị ba nhóm giải pháp. Thứ nhất, bổ sung nguyên tắc loại trừ đối với một số công trình chuyên ngành đặc thù. Đề nghị bổ sung vào Điều 33 hoặc đưa vào điều khoản chung: “Đối với các công trình chuyên ngành đặc thù đã được xác định trong quy hoạch ngành quốc gia và đã được thẩm định thiết kế cơ sở bởi cơ quan có thẩm quyền, cơ quan có trách nhiệm lập, thẩm định quy hoạch được xem xét không yêu cầu lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500”. Quy định này giúp giảm trùng lặp thủ tục, rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, tránh tình trạng hồ sơ “chồng lên hồ sơ”, phù hợp với tinh thần cải cách quy định tại Luật Quy hoạch và Luật Xây dựng.

Mua Hàng với Shopee

Thứ hai, thống nhất nội dung giữa quy hoạch chi tiết – quy hoạch hạ tầng – và thiết kế cơ sở. Đối với Điều 34 và Điều 35, đề nghị bổ sung nguyên tắc: “Nội dung đã được thể hiện đầy đủ trong thiết kế cơ sở, thiết kế công nghệ hoặc quy hoạch chuyên ngành thì không lặp lại trong quy hoạch chi tiết”. Việc này bảo đảm tăng hiệu quả quản lý Nhà nước; giảm gánh nặng tài chính và hành chính cho cơ quan lập quy hoạch; minh bạch trách nhiệm giữa cơ quan thẩm định quy hoạch và cơ quan thẩm định thiết kế.

Thứ ba, thống nhất tỷ lệ bản vẽ và thẩm quyền ban hành hướng dẫn. Dự thảo đã giao Bộ trưởng Bộ Xây dựng quy định tỷ lệ bản vẽ cho Điều 33, 34, 35. Đây là bước tiến tích cực. Tuy nhiên, để đảm bảo tính ổn định và tránh cập nhật quá thường xuyên, đại biểu đề nghị cân nhắc đưa ra “khung nguyên tắc” trong luật, giao Bộ Xây dựng hướng dẫn chi tiết; đồng thời bảo đảm việc quy định tỷ lệ không tạo thêm rào cản kỹ thuật đối với dự án.

Đại biểu Nguyễn Hải Nam phát biểu thảo luận. Ảnh: QH

Với mong muốn làm rõ mối quan hệ và tránh chồng chéo giữa quy hoạch khu chức năng và quy hoạch chuyên ngành, đại biểu Nguyễn Hải Nam (Đoàn đại biểu thành phố Huế) đề nghị Cơ quan soạn thảo dự án tiếp tục rà soát để làm rõ phạm vi, nội dung và mục tiêu của quy hoạch khu chức năng trong Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, bảo đảm thống nhất với quy hoạch theo pháp luật chuyên ngành (du lịch, văn hóa, thể thao, nông nghiệp, giao thông, thủy lợi, quốc phòng…).

Theo đại biểu Nguyễn Hải Nam, thực tiễn hiện nay có nhiều trường hợp quy hoạch khu chức năng bị chồng chéo với quy hoạch chuyên ngành. Ví dụ quy hoạch các khu du lịch chịu sự điều chỉnh bởi cả Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, đồng thời lại thuộc phạm vi quản lý của ngành văn hóa – thể thao – du lịch. Quy hoạch khu công nghiệp với quy hoạch giao thông, quy hoạch thủy lợi. Điều này dẫn tới trùng lặp trách nhiệm, lúng túng trong tổ chức lập và phê duyệt, kéo dài thời gian chuẩn bị dự án. Do đó, Luật cần quy định nguyên tắc phân định rõ để tránh xung đột pháp lý và giảm gánh nặng thủ tục.