Mark Zuckerberg bỏ hàng chục tỷ USD tuyển nhân tài AI nhưng lại bị chê chỉ mang về được ‘lính đánh thuê’, khiến Meta hỗn loạn chưa từng có

Tại Meta, một nền văn hóa hỗn loạn và thiếu tầm nhìn đã dẫn đến tình trạng “chảy máu chất xám”, trong khi các đối thủ cho rằng đội ngũ nhân tài AI của hãng đang kém chất lượng. Nhưng ngay cả chiến dịch tuyển dụng rầm rộ của Mark Zuckerberg cũng không ngăn được làn sóng ra đi này.

Meta từng là “đất lành” của những nhân tài AI hàng đầu – cho đến khi không còn như vậy nữa. Nhiều năm trước khi Zuckerberg bắt đầu các thương vụ mua nhân sự đình đám, công ty đã sở hữu những nhà nghiên cứu và kỹ sư sau này rời đi để sáng lập các công ty AI lớn như Perplexity, Mistral, Fireworks AI và World Labs – tất cả đều xuất thân từ phòng thí nghiệm AI của Meta. Trong bối cảnh bùng nổ AI, nhiều người khác cũng rời sang các đối thủ như OpenAI, Anthropic và Google.

Theo chia sẻ của ba cựu nhân viên AI Meta với Forbes, tình trạng “chảy máu chất xám” những năm gần đây là rất nghiêm trọng. “Họ từng có những người giỏi nhất nhưng lại để mất vào tay OpenAI… Đây là cách Mark cố gắng triệu hồi số nhân tài đã mất”, một cựu nhân viên nói. Dù Zuckerberg đưa ra những đề nghị lương thưởng gây sốc cho các nhà nghiên cứu AI hàng đầu, Meta vẫn tiếp tục mất đi những người giỏi còn lại.

Hiện tại, khi tuyển dụng nhà nghiên cứu AI đẳng cấp, Meta thường chỉ là lựa chọn sau cùng. Một lãnh đạo cấp cao tại một trong những công ty AI hàng đầu nói rằng trước đợt tuyển dụng rầm rộ vài tháng gần đây, đội ngũ Meta “không đạt chuẩn” tuyển dụng của họ.

Một nhà sáng lập startup AI ví von: “Meta giống như đội Washington Commanders trong làng công nghệ. Họ trả quá nhiều tiền cho những nhà khoa học AI chỉ ở mức khá, và người ngoài thì tưởng đó là những người giỏi nhất thế giới vì được trả cao như vậy”.

Google kể từ mùa thu năm ngoái chỉ tuyển chưa đến 20 nhân viên AI từ Meta – con số rất nhỏ so với hàng trăm người mà họ đã tuyển trong cùng thời gian. Một nguồn tin nói với Forbes rằng “niềm tin phổ biến” là Meta không còn nhiều nhân tài để “săn” nữa.

Điều này khiến nỗ lực “đột kích” của Zuckerberg vào OpenAI và Thinking Machine Labs (do cựu CTO OpenAI Mira Murati sáng lập) trở nên như thể tuyệt vọng, với những đề nghị hàng trăm triệu USD và hứa hẹn tài nguyên tính toán gần như vô hạn. Theo Wall Street Journal, trong ít nhất hai trường hợp, Zuckerberg đã đề nghị gói đãi ngộ trị giá hơn 1 tỷ USD trả trong nhiều năm. Ông được cho là đã lôi kéo được ít nhất 18 nhà nghiên cứu OpenAI, nhưng cũng bị nhiều người từ chối vì tin rằng họ sẽ tạo ra ảnh hưởng lớn hơn và thu lợi tốt hơn ở nơi khác.

Meta phủ nhận mạnh mẽ việc gặp vấn đề về giữ chân nhân tài AI.

Anthropic – công ty có tỷ lệ giữ chân nhân viên 80% (cao nhất trong nhóm phòng thí nghiệm AI tiên phong) – cũng cho biết họ không điều chỉnh lương để cạnh tranh với Meta. CEO Dario Amodei nói rằng ông từng trao đổi với nhân viên nhận được đề nghị từ Meta nhưng từ chối.

Một báo cáo khác vào tháng 8 cho thấy Meta đang tuyển kỹ sư với tốc độ gấp đôi so với tốc độ mất nhân sự, phản ánh sự cạnh tranh gay gắt để lấp đầy khoảng trống nhân sự cấp cao.

Tháng 6, Zuckerberg thuê Alexandr Wang – cựu CEO Scale AI – và giao nhiệm vụ dẫn dắt một phòng thí nghiệm mới nhằm phát triển “siêu trí tuệ” (superintelligence). Wang được hỗ trợ bởi Nat Friedman (cựu CEO GitHub) cùng khoảng một tá nhà nghiên cứu hàng đầu vừa được lôi kéo từ OpenAI, DeepMind và Anthropic, một số được cho là nhận gói đãi ngộ từ 100–300 triệu USD trong 4 năm. Cuối tháng 6, Meta cũng tuyển Daniel Gross – đồng sáng lập Safe Superintelligence với Ilya Sutskevar (cựu lãnh đạo nghiên cứu OpenAI).

Song, tình trạng nhân viên rời bỏ vẫn tiếp diễn. Anthropic, Writer, Barcelona Supercomputing Center, Thinking Machine Labs và cả Microsoft đều đã tuyển người từ Meta. XAI của Elon Musk từ tháng 1 đã tuyển 14 kỹ sư Meta mà không cần trả “mức lương điên rồ”.

HỖN LOẠN

Meta lập FAIR (Facebook AI Research) vào tháng 12/2013, từng là điểm đến lý tưởng cho những người muốn làm AI tiên tiến. Nhưng từ tháng 2/2023, AI được gộp về nhóm GenAI – hướng đến sản phẩm – và FAIR dần mất tầm quan trọng, thiếu tài nguyên tính toán và mất nhiều nhân sự chủ chốt.

Nhóm GenAI được yêu cầu “chạy nước rút” để kịp ra mắt các sản phẩm AI, như trợ lý hội thoại và nhân vật AI. Một cựu nhân viên nói: “Chúng tôi chỉ có 6 tháng để đi từ con số gần như 0 đến khi ra mắt.” Sau đó, áp lực càng lớn khi Meta tiếp tục tung sản phẩm 2024–2025. Nhưng những “cuộc chạy” này ngày càng hỗn loạn, mâu thuẫn kỹ thuật, trùng lặp nhiệm vụ và tranh giành công lao. Có người phải thay 7 quản lý chỉ trong 3 năm.

Tầm nhìn Metaverse cũng trở thành trở ngại, khi nhiều nhân sự AI bị điều sang dự án này trước khi GenAI ra đời.

Báo cáo đánh giá hiệu suất 2 lần/năm buộc nhân viên phải chứng minh tác động kinh doanh, dẫn đến cạnh tranh nội bộ khốc liệt.

Nhiều điều trong số này được phản ánh trong bài viết “Fear the Meta culture” của cựu nhà khoa học AI Tijmen Blankevoort, mô tả tình trạng nhân viên kiệt sức, bối rối và lo sợ bị sa thải, tầm nhìn lãnh đạo thiếu ổn định.

Llama 4 ra mắt tháng 4 bị đánh giá là thất bại, cả về khả năng lập luận lẫn viết code, và còn bị cáo buộc “thổi phồng” điểm benchmark – điều Meta phủ nhận.

LÍNH ĐÁNH THUÊ HAY NGƯỜI TRUYỀN GIÁO?

Các đối thủ cho rằng Zuckerberg đang lôi kéo “lính đánh thuê” – những người chỉ quan tâm mức lương cao – trong khi họ thu hút “người truyền giáo” vì sứ mệnh. Sam Altman (OpenAI) cũng không ngần ngại khẳng định: “Người truyền giáo sẽ thắng lính đánh thuê”.

CEO Writer, May Habib, cho rằng các ông lớn công nghệ đang chạy đua AGI với tư duy “lính đánh thuê”, làm mất đi yếu tố con người trong ngành.

Một số nhà sáng lập startup AI nói họ ưu tiên tuyển “người truyền giáo”, và không cần – cũng như không thể – trả hàng tỷ USD để mua nhân sự.

Theo: Forbes