Ngũ gia bì hương vốn là cây bụi mọc trong rừng, được người dân vùng cao đưa về trồng ở quanh bờ ao, bờ mương hay làm hàng rào để ngăn gia súc (ngựa, trâu) phá hoại rau màu, cây ăn quả.

Loại cây này xuất hiện phổ biến ở một số tỉnh thành miền Bắc như Tuyên Quang (trước là Hà Giang), Lào Cai, Phú Thọ, Sơn La…

Vài năm gần đây, khi rau ngũ gia bì hương được sử dụng làm thực phẩm phổ biến hơn, bà con trồng loại cây này để thu hái ngọn và lá non làm rau, phân phối tới các nhà hàng, quán ăn hoặc mang ra chợ bán.

ngũ gia bì mạc san.jpg
Cây ngũ gia bì hương dễ trồng, dễ chăm. Ảnh: Mạc San

Anh Trọng Phúc – chủ 1 vườn rau ngũ gia bì hương ở xã Quản Bạ, tỉnh Tuyên Quang cho biết, trồng loại rau này khá đơn giản, chỉ cần giâm bằng cành, tốn ít công chăm sóc nhưng cho thu hoạch quanh năm bằng cách hái ngọn non.

Vào mùa, nhất là những ngày trời mưa, ngọn và lá non của cây ngũ gia bì hương mọc lên tua tủa, người dân tranh thủ thu hái ngay, đem bán kiếm thêm thu nhập.

“Ngũ gia bì hương có gai nhọn nhưng phần ngọn non lại giòn, mềm, được sử dụng như một loại rau sạch, chế biến được nhiều món ăn”, anh Phúc cho hay.

ngũ gia bì đa nhim farm.png
Ở vùng cao, rau này có giá 40.000-50.000 đồng/kg. Ảnh: Đa Nhim Farm

Rau ngũ bì hương được trồng theo phương pháp thuận tự nhiên nên khá lành và sạch. Loại rau này có thể ăn sống, nhúng lẩu hoặc xào, nấu canh, trong đó phổ biến và được ưa chuộng nhất là xào với trứng.

Công đoạn sơ chế rau cũng đơn giản, người ta chỉ cần nhặt phần ngọn non, độ dài khoảng 5-7cm, rồi đem rửa sạch là có thể chế biến thành các món ăn khác nhau.

rau ngũ gia bì hương.gif
Rau ngũ gia bì hương xào trứng là món ăn được nhiều người yêu thích ở miền Bắc. Ảnh: Bếp của em
Loại rau này dùng để nhúng lẩu hoặc ăn sống, chấm với tóp mỡ chưng cà chua đều ngon. Ảnh: Lê Triều Dương

Chị Thanh Hà (ở Hà Nội) biết và sử dụng rau ngũ gia bì hương vài năm nay nhận xét, loại rau này có vị đắng nhẹ, ngọt hậu và hơi cay. Khi ăn, chị nhận thấy có mùi thơm thoang thoảng, kích thích vị giác. 

“Rau ngũ gia bì hương có mùi vị khá lạ. Nếu ăn sống thì thấy đắng nhưng khi nấu lên, vị đắng sẽ giảm đi, xen lẫn chút ngọt thanh tự nhiên và dậy mùi thơm rất riêng”, chị Hà chia sẻ.
Rau ngũ bì hương ngày càng được ưa chuộng, xuất hiện trong thực đơn của nhiều nhà hàng, quán ăn địa phương. Ảnh: Mai Quang Văn

Theo cuốn sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, ngũ gia bì hương có vị cay, đắng, tính ôn, có tác dụng khử phong thấp, cường gân cốt, bổ gan thận. 

Sản vật ‘trời ban’ có từ Nam ra Bắc, nấu canh ăn vừa mát vừa ngọt thơmVới vị ngọt, cay và dậy mùi thơm đặc trưng, loại rau mọc dại có từ Nam ra Bắc này được người dân xem như sản vật “trời ban”, có thể thu hái thường xuyên, đem nấu canh hay xào, luộc đều hấp dẫn.