Đặt ra một quy tắc ngầm nghiêm ngặt, ngành bán dẫn Trung Quốc sắp vượt mặt Hàn Quốc trong vài năm tới

Trong khi cả thế giới đang chú ý đến cuộc đối đầu ngành chip giữa Mỹ và Trung Quốc, lại có một bên đang chịu hậu quả nặng nề nhất mà ít người biết: ngành công nghiệp thiết bị bán dẫn Hàn Quốc.

Chính phủ Trung Quốc đang triển khai một chiến lược khôn ngoan nhưng tàn khốc – “quy tắc 50%” – buộc các nhà máy bán dẫn trong nước phải mua thiết bị nội địa cho mỗi thiết bị nước ngoài họ nhập khẩu. Và điều đáng lo ngại hơn, các chuyên gia đang cảnh báo rằng đây chỉ mới là khởi đầu của một cuộc đảo chiều lớn hơn nhiều trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.

Theo dữ liệu từ nền tảng Hankyung Aicel, xuất khẩu thiết bị bán dẫn của Hàn Quốc sang Trung Quốc từ tháng 1 đến tháng 10 năm nay chỉ đạt 963 triệu USD, giảm 17,8% so với cùng kỳ năm ngoái. So với năm 2021, khi Trung Quốc bắt đầu mở rộng các nhà máy bán dẫn lớn với con số 2,26 tỷ USD, kim ngạch xuất khẩu đã bị cắt giảm một nửa.

Quy tắc ngầm của ngành bán dẫn Trung Quốc

Điều nghịch lý là trong cùng thời gian đó, tổng nhập khẩu thiết bị bán dẫn của Trung Quốc lại tăng 6,7% lên 28,4 tỷ USD. Con số này cho thấy rõ ràng: không phải Trung Quốc đang mua ít thiết bị hơn, mà họ đang thay thế thiết bị Hàn Quốc bằng thiết bị nội địa.

“Quy tắc 50%” tuy chưa bao giờ được chính phủ Trung Quốc chính thức công bố, nhưng đã trở thành một quy tắc ngầm được tất cả các công ty bán dẫn tuân theo. Lý do chỉ có thiết bị Hàn Quốc bị ảnh hưởng trong khi các đối thủ châu Âu và Nhật Bản vẫn duy trì được thị phần là vì các thiết bị quy trình tiên tiến từ những công ty như ASML của Hà Lan hay Applied Materials của Mỹ không thể thay thế được. Trong khi đó, thiết bị Hàn Quốc – vốn có độ khó tương đối thấp hơn – đang trở thành mục tiêu dễ dàng nhất để các công ty Trung Quốc thay thế.

Hậu quả đang rõ ràng. Jusung Engineering, công ty phụ thuộc vào Trung Quốc hơn 80% doanh thu, đã chứng kiến doanh thu 3 quý đầu năm nay giảm 14% so với năm ngoái. Nextin thậm chí còn tệ hơn với mức giảm 39%. Zeus, công ty xuất khẩu thiết bị làm sạch sang Trung Quốc, cũng ghi nhận doanh thu giảm 14% xuống 284,5 tỷ won trong cùng kỳ.

Triển lãm Semicon China 2025 tổ chức tại Thượng Hải vào tháng 3 vừa qua đã trở thành khoảnh khắc “thức tỉnh” đau đớn cho các công ty Hàn Quốc. Tại đây, họ nhận ra rằng các nhà sản xuất thiết bị bán dẫn Trung Quốc mà họ từng coi là “thấp hơn một bậc” đã đuổi kịp sát nút.

SiCarrier, một startup chỉ 4 tuổi nhưng được Huawei hỗ trợ toàn diện, đã gây sốc khi công bố cùng lúc khoảng 30 loại thiết bị khác nhau. Shanghai Micro Electronics Equipment (SMEE) trưng bày thiết bị lithography DUV 28nm – công nghệ từng là độc quyền của rất ít công ty như ASML. Naura, nhà sản xuất thiết bị lớn nhất Trung Quốc, giới thiệu thiết bị ion implantation – lĩnh vực bị Mỹ thống trị. Tất cả đều là những thiết bị mà Hàn Quốc “thậm chí không thể chạm đến”.

Nguồn tiền đầu tư khổng lồ

Các số liệu cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình hình. Kể từ năm 2014, chính phủ Trung Quốc đã đầu tư vào toàn bộ hệ sinh thái bán dẫn thông qua Quỹ Đầu tư Công nghiệp Mạch Tích hợp Quốc gia (Big Fund) trị giá 339 tỷ nhân dân tệ qua hai giai đoạn, và năm ngoái đã tạo ra quỹ thứ ba trị giá 340 tỷ nhân dân tệ. Chính phủ Trung Quốc đánh giá “vật liệu, linh kiện và thiết bị” là mắt xích yếu nhất trong hệ sinh thái bán dẫn của họ và quyết định đổ hơn một nửa số tiền này vào lĩnh vực đó.

Kết quả đang dần hiện rõ. YMTC, nhà sản xuất NAND flash lớn nhất Trung Quốc, gần đây đã bắt đầu xây dựng nhà máy bán dẫn thứ ba tại Vũ Hán. ChangXin Memory Technologies (CXMT) đã hoàn thành phát triển bộ nhớ băng thông cao thế hệ thứ tư (HBM3) và cung cấp mẫu cho Huawei, với kế hoạch bắt đầu sản xuất hàng loạt vào năm tới. Ngành công nghiệp nhận định rằng “Big Fund” của chính phủ Trung Quốc đã nhanh chóng thu hẹp khoảng cách công nghệ của CXMT.

Một cuộc khảo sát gần đây của Liên đoàn Các Ngành Công nghiệp Hàn Quốc với 100 công ty cho thấy các nhà phản hồi cho rằng khả năng cạnh tranh công nghiệp của Trung Quốc đã vượt qua Hàn Quốc trong năm nay, và dự đoán sẽ đạt mức tương tự như Mỹ trong năm năm tới.

Đặc biệt đáng lo ngại, trong triển vọng năm 2030, nhiều câu trả lời cho rằng Trung Quốc có khả năng vượt qua Hàn Quốc trong tất cả các ngành công nghiệp chủ chốt, bao gồm cả bán dẫn. Trong ngành bán dẫn, có đánh giá rằng “công nghệ HBM của các công ty bộ nhớ Trung Quốc có thể tiếp cận mức độ của Hàn Quốc trong vòng hai đến ba năm”.

Các chuyên gia chỉ ra rằng cuộc đuổi kịp này không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ cấu trúc chuỗi cung ứng. Với sự phụ thuộc cao vào nguyên liệu thô và vật liệu của Trung Quốc, có lo ngại rằng sự gián đoạn trong các mặt hàng cụ thể hoặc hạn chế xuất khẩu có thể tái diễn bất cứ lúc nào nếu căng thẳng Mỹ-Trung tiếp tục.

Mall) Loa Kiểm Âm Bluetooth EDIFIER MR3/MR5 I Công Suất 36W | Bluetooth 5.4 |

Sự chảy máu chất xám cũng được coi là yếu tố rủi ro cấu trúc. Nhiều kỹ sư từ Intel, Samsung Electronics và SK hynix đang làm việc tại các công ty bộ nhớ Trung Quốc, dẫn đến phân tích rằng bí quyết mà Hàn Quốc đã tích lũy trong nhiều thập kỷ đang được chuyển giao sang Trung Quốc.

Các chuyên gia coi giai đoạn từ năm nay đến năm 2027 là “thời gian vàng cuối cùng” cho ngành công nghiệp bán dẫn Hàn Quốc. Với AI thúc đẩy nhu cầu bộ nhớ tăng vọt, cửa sổ này có lợi cho các công ty Hàn Quốc, nhưng một khi Trung Quốc nâng cao khả năng tự cung tự cấp vượt một ngưỡng nhất định, cấu trúc xuất khẩu của Hàn Quốc có thể bị lung lay nghiêm trọng.