Hiện nay, thuật ngữ “bắt cóc online” được sử dụng tương đối phổ biến trên báo chí, phương tiện truyền thông; tuy nhiên, cách gọi này khiến nhiều người lầm tưởng về việc ra đời của loại tội phạm mới nhưng bản chất của hành vi là lừa đảo chiếm đoạt tài sản với thủ đoạn giả danh cán bộ Công an, Toà án, Viện kiểm sát… để đe doạ, khống chế và chiếm đoạt tiền của bị hại.

Đặc điểm nhân thân người bị hại, độ tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất từ 17 – 20 tuổi. Đây là nhóm học sinh cấp 3, sinh viên năm nhất, năm hai Đại học, Cao đẳng. Nhóm tuổi này dễ bị tội phạm tấn công bởi các cháu thiếu kinh nghiệm sống và hiểu biết xã hội, khi bị khống chế, đe doạ sẵn sàng làm theo mọi yêu cầu của đối tượng.

Trong độ tuổi này có thể thực hiện một số hành vi/giao dịch dân sự không cần có mặt của người giám hộ mà không bị nghi ngờ, phát hiện (mua bán vàng, ngoại tệ; thuê nhà nghỉ, khách sạn…).

Nhiều học sinh/sinh viên đã có tài khoản cá nhân riêng và nguồn tiền nhất định để tự chủ thực hiện giao dịch chuyển khoản. Mặt khác, với nhóm tuổi này việc các đối tượng dựng lên “kịch bản phạm tội” về học bổng, du học, vi phạm pháp luật dễ bị nạn nhân mắc bẫy nhất là những trường hợp gia đình có con em đi học xa nhà…

Đối tượng lừa đảo tạo dựng không gian phòng làm việc như trụ sở cơ quan Công an (căn phòng treo khẩu hiệu, hình ảnh về lực lượng Công an; nhiều người mặc trang phục Công an đang làm việc, lấy lời khai; giả mạo một số giấy tờ: giấy triệu tập, Lệnh bắt, tạm giam…) sau đó thực hiện theo 03 bước sau:

Bước 1 – Kết nố i: đối tượng gọi video call qua Zalo, Viber, Zoom… thông báo cho nạn nhân liên quan đến vụ án hình sự Cơ quan Công an đang điều tra (rửa tiền, mua bán ma tuý…), quá trình trao đổi cố tình đưa ra thông tin nhằm minh chứng cho tính nghiêm trọng của hành vi phạm tội thậm chí còn đưa hình ảnh trực tiếp đang thẩm vấn đối tượng vi phạm đã bị bắt giữ.

Bước 2 – Kiểm soát: các đối tượng dùng những thủ đoạn sau:

– Yêu cầu người bị hại tự cách li và cắt đứt liên lạc với gia đình, người thân (với lý do để đảm bảo tính bí mật của hoạt động điều tra).

– Yêu cầu người bị hại cung cấp thông tin tài khoản, mật khẩu mạng xã hội, giấy tờ tuỳ thân rồi dùng chính tài khoản đó để liên lạc với gia đình thông báo đã “bắt cóc”.

– Dụ dỗ, đe doạ các cháu phải nộp khoản tiền chứng minh mình vô tội đồng thời đưa ra gợi ý về cách có được tiền (vay mượn bạn bè, trộm cắp từ gia đình, bán tài sản sẵn có, nói dối để bố mẹ gửi tiền…).

– Nhiều vụ việc, đối tượng hướng dẫn, mua vé cho bị hại để tự di chuyển tới nơi được chỉ định trước.

– Yêu cầu các cháu gửi hình ảnh nhạy cảm hoặc video cầu cứu để làm công cụ đe doạ gia đình.

Bộ phát wifi 4G di động mini ROOSEE M610, chuẩn wifi 6

Bước 3 – Khống chế: khi các cháu và gia đình rơi vào trạng thái hoảng loạn, các đối tượng yêu cầu chuyển tiền.

Để ngăn chặn, làm giảm tình trạng tội phạm lừa đảo bằng thủ đoạn trên, cơ quan Công an khuyến cáo:

Người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác phòng ngừa tội phạm, tuyên truyền cho mọi người về thủ đoạn của tội phạm lừa đảo.

Tuyệt đối không cung cấp mã OTP, thông tin tài khoản ngân hàng, thông tin cá nhân; không chuyển tiền khi chưa biết rõ thông tin lai lịch của người nhận. Các cơ quan Nhà nước khi cần làm việc với người dân sẽ gửi Giấy mời bằng văn bản, không làm việc qua điện thoại, mạng xã hội.

Khi gặp cuộc gọi lạ tự xưng là cán bộ Công an, Toà án, Viện kiểm sát cần thực hiện: tắt cuộc gọi, tạm ngắt kết nối Internet, trao đổi ngay với gia đình, thầy cô hoặc lực lượng Công an xã/phường sở tại. Tuyệt đối không cài app, kích vài đường link lạ; không tự ý cách li bản thân với gia đình, nhà trường.

Gia đình, nhà trường (bố mẹ, thầy cô) cần quan tâm đến con, em mình nhất là những biểu hiện tâm lý bất thường và những quan hệ xã hội không rõ ràng.