Công nghệ phát triển giúp việc học giờ đây tiện lợi và hiệu quả hơn hẳn. Chỉ vài cú click là tra cứu xong tài liệu, AI còn có thể gợi ý cách làm bài hay lên lộ trình học riêng cho từng bạn. Nghe thì có vẻ “quá đã”, nhưng đi kèm với đó là không ít rắc rối: học sinh dễ ỷ lại vào máy móc, quên mất cách tự tư duy, thậm chí lệ thuộc AI đến mức kiến thức thật bị bỏ ngỏ. Chính điều này khiến không ít phụ huynh và giáo viên “đau đầu”…

Mới đây, cả Threads xôn xao trước bài đăng của một gia sư dạy tiếng Anh về trường hợp một học sinh bị phụ huynh cho nghỉ học thêm chỉ vì… dùng AI để giải bài tập. 

Theo đoạn tin nhắn được cô giáo chụp lại, khi đồng hồ gần điểm 12h đêm, phụ huynh bắt đầu nhắn tin với giọng điệu lo lắng: “Hi em. Nhắn em giờ này chắc hơi muộn. Nhưng chị vừa mới phát hiện ra lâu nay con dùng AI để giải bài tập khá nhiều. Lịch sử tin nhắn với AI có rất nhiều những phần liên quan tới Toán, tiếng Việt và cả tiếng Anh. Như vậy là suốt thời gian qua khi học con toàn dùng AI để che dấu sức học thật”.

Người mẹ cho biết mình khá thất vọng khi phát hiện con ỷ lại vào AI. Chị dự định trong thời gian tới sẽ ngưng cho con dùng máy tính khi không có bố mẹ ở nhà. Theo đó, nếu cô giáo có thể sắp xếp dạy vào buổi tối thì con vẫn sẽ tiếp tục học; còn nếu không, gia đình có thể sẽ phải cho con tạm dừng.

Chị cũng lo lắng vì khi không kiểm soát được, con dễ dùng máy tính sai mục đích và thậm chí nhờ AI làm cả những bài tập giáo viên giao. Điều này khiến chị băn khoăn không biết cô giáo có nhận ra việc con đang lạm dụng AI hay không. Người mẹ thừa nhận mình đang khá rối, không chắc liệu việc cho con tiếp xúc máy tính quá sớm có phải là một quyết định đúng đắn.

Trước sự phàn nàn của người mẹ, cô giáo cho biết mình không hề hay biết việc học sinh dùng AI để làm bài. Cô chỉ nhận thấy vài dấu hiệu bất thường khi học sinh hoàn thành bài tập quá nhanh, thậm chí có bài đọc chỉ mất khoảng hai phút. Khi được hỏi trực tiếp, học sinh vẫn phủ nhận chuyện nhờ AI hỗ trợ.

Người mẹ chia sẻ rằng khi con lớn và tiếp xúc nhiều với công nghệ, việc dạy học trở nên khó khăn hơn. Chị muốn cô giáo giao bài về nhà để con tự làm, còn trong thời gian học trực tiếp sẽ chỉ tập trung vào tương tác liên tục. Nếu không, con dễ hình thành thói quen học “chống đối” và việc học thêm sẽ khó đạt hiệu quả.

Không chỉ trường hợp của em học sinh này, bên dưới bài đăng, cô giáo cũng chia sẻ một em học sinh khác cũng bị phụ huynh phát hiện con dùng AI để giải bài tập.

Câu chuyện ngay lập tức khiến cộng đồng mạng xôn xao. Nhiều netizen bày tỏ lo lắng khi thấy học sinh ngày nay quá dễ ỷ lại vào AI, biến công nghệ thành “phao cứu sinh” thay vì công cụ hỗ trợ. Không ít người đồng cảm với quyết định tạm dừng học của phụ huynh, coi đây là cách để con điều chỉnh thói quen, quay lại với việc học thực sự.

Một số bình luận của dân tình:

– Mình dạy thêm lớp 11, nhiều học sinh giờ bài tập 5 phút xong hết. Hỏi thì bảo tự làm, nhưng check Chrome history mới biết toàn nhờ ChatGPT. Lo quá, không quản lý đúng cách là mai này vào đại học kiểu gì cũng hỏng kiến thức thật.

– Ở trường con mình học, mấy bạn cấp 3 giờ dùng AI giải cả đề Toán, Lý, Hóa. Không làm bài mà vẫn điểm cao. Phụ huynh nào không để ý là y như rằng trẻ sẽ lệ thuộc máy móc và mất kỹ năng tư duy.

– Mình đồng cảm với quyết định của phụ huynh. Con mình lớp 9, lúc đầu nhờ AI tra từ vựng tiếng Anh thôi, sau dần thành hỏi AI cả bài tập Toán. Mình phải để bé làm bài trên giấy, giám sát từng bước, may mà kịp thời phát hiện.

– Câu chuyện này quá đúng với thực tế. Ở lớp con mình, có bạn nhờ AI làm hết bài tập, giáo viên không biết còn khen. Lên lớp 12 mới bắt đầu hụt hơi vì không nắm kiến thức thật. Ai cũng bảo AI là công cụ, nhưng nếu trẻ ỷ lại là hỏng ngay.

– Thực sự giờ công nghệ dễ tiếp cận quá, trẻ con mà không quản lý được thì dễ lệ thuộc.

Song song với đó, nhiều phụ huynh còn đề xuất giải pháp để phụ huynh đối diện với thực trạng này:

– Con mình hồi lớp 10 cũng nghiện nhờ AI làm bài. Mình phải đặt quy tắc là làm xong bài nào mới được mở máy tính và cứ 2 tuần kiểm tra một lần bằng cách cho bé trình bày lại trên giấy. Điều này giúp trẻ dần hình thành thói quen tự làm, vừa dùng AI vừa kiểm soát được kiến thức.

– Mình dạy thêm thấy nhiều học sinh nhờ AI lắm. Giải pháp là nên giao bài về nhà làm trên giấy, buổi học trực tiếp chỉ tập trung thảo luận, hỏi đáp. Như vậy giáo viên vừa biết trình độ thật, vừa rèn kỹ năng tư duy cho học sinh.

Tải VPBank

– Mình thấy cách hay là kết hợp AI nhưng giám sát chặt. Ví dụ, giao bài, học sinh được tham khảo AI nhưng phải viết lại bằng lời của mình và giải thích cách làm cho phụ huynh hoặc giáo viên. Vừa tận dụng công nghệ, vừa đảm bảo trẻ nắm kiến thức thật.

Làm sao để AI hỗ trợ việc học hiệu quả?

Trong thời đại AI phát triển mạnh mẽ, việc học tập của học sinh, sinh viên đã bước sang một giai đoạn hoàn toàn mới. Không còn là việc chỉ dựa vào sách vở hay thầy cô, AI giờ đây có thể trở thành “trợ lý học tập” cực kỳ tiện lợi nếu được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: làm sao để AI hỗ trợ việc học hiệu quả, thay vì trở thành công cụ làm hộ bài?

Đầu tiên, AI nên được dùng như công cụ tham khảo, không phải thay thế tư duy. Ví dụ, khi gặp một bài toán khó, học sinh có thể nhờ AI gợi ý các bước giải hoặc hướng dẫn phương pháp. Nhưng quan trọng là sau đó, học sinh phải tự làm lại trên giấy, tự ghi nhớ lý thuyết và giải thích kết quả bằng lời của mình. Đây là cách giúp trẻ vừa học kiến thức, vừa rèn khả năng tư duy độc lập, tránh ỷ lại vào máy móc.

Thứ hai, kết hợp giám sát và kiểm tra thực lực là yếu tố then chốt. Phụ huynh và giáo viên có thể yêu cầu học sinh trình bày cách làm bài, giải thích lý thuyết hoặc làm bài trên giấy, thay vì chỉ nhìn vào kết quả AI đưa ra. Việc này vừa giúp giáo viên nắm rõ năng lực thật của học sinh, vừa tạo thói quen học tập chủ động. Một số trường hợp còn áp dụng cách “hai bước”: học sinh tự làm bài, sau đó mới dùng AI kiểm tra và điều chỉnh. Cách này vừa giảm sai sót vừa giữ được tư duy tự lực.

Thứ ba, AI có thể được dùng để cá nhân hóa việc học. Các phần mềm AI thông minh hiện nay có thể phân tích điểm mạnh, điểm yếu của học sinh và đề xuất lộ trình học phù hợp. Ví dụ, nếu học sinh yếu tiếng Anh ở ngữ pháp, AI sẽ gợi ý bài tập tăng cường, thay vì ép học tất cả các kỹ năng cùng lúc. Nhờ đó, học tập trở nên hiệu quả hơn, vừa tiết kiệm thời gian, vừa nâng cao khả năng tiếp thu kiến thức.

Cuối cùng, thiết lập nguyên tắc rõ ràng về thời gian và cách sử dụng AI là cần thiết. Học sinh nên được hướng dẫn sử dụng AI trong những khoảng thời gian nhất định, ví dụ như tra cứu từ vựng, kiểm tra bài tập, hoặc gợi ý ý tưởng cho luận văn, thay vì dùng AI liên tục cho mọi môn học. Việc giới hạn này giúp trẻ tập trung, tránh lệ thuộc và hình thành thói quen tự học bền vững.

Tóm lại, AI có thể trở thành trợ thủ đắc lực nếu được sử dụng đúng cách: tham khảo thay vì làm hộ, kết hợp giám sát thực lực, cá nhân hóa lộ trình học, và có nguyên tắc rõ ràng về thời gian sử dụng. Khi áp dụng đúng, AI không chỉ giúp học sinh giải quyết bài tập nhanh hơn mà còn nâng cao kỹ năng tư duy, khả năng tự học và chủ động trong học tập. Đây là những yếu tố quan trọng để phát triển toàn diện trong thời đại số.