Báo chí là “lá chắn nhận thức” trong bảo đảm an ninh, an toàn không gian mạng

Ngày 18/12, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Chi hội phía Nam – Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia phối hợp với Tạp chí An ninh mạng Việt Nam tổ chức hội thảo “Báo chí với công tác nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số”. Hội thảo thu hút hơn 100 đại biểu, khách mời là lãnh đạo, đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, ngân hàng thương mại, chuyên gia công nghệ, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp cùng đông đảo phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí tham dự.

Các diễn giả trình bày tham luận tại hội thảo.

Tại hội thảo, đại diện Ngân hàng nhà nước, các chuyên gia, nhà quản lý đã chỉ ra các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm: Phishing (giả mạo website, ứng dụng ngân hàng), sinishing (tin nhắn giả mạo thương hiệu), vishing (gọi điện giả danh ngân hàng, cơ quan chức năng), cài cắm mã độc trên thiết bị di động cũng như các thủ đoạn mới sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), deepfake để tạo dựng kịch bản lừa đảo tinh vi. Đáng lo ngại, nhiều vụ việc không chỉ gây thiệt hại lớn về tài chính cho người dân mà còn ảnh hưởng đến uy tín của các tổ chức tín dụng. Ngân hàng Nhà nước luôn xác định an toàn, bảo mật hệ thống và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sử dụng dịch vụ tài chính là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình chuyển đổi số của ngành ngân hàng.

Đại diện Ngân hàng nhà nước cho biết đã và đang ban hành nhiều quy định, tiêu chuẩn nhằm nâng cao mức độ an toàn hệ thống thông tin, đồng thời yêu cầu các tổ chức tín dụng tăng cường biện pháp phòng, chống gian lận, lừa đảo trong giao địch điện tử; đồng thời đề nghị nâng cao vai trò phối hợp giữa cơ quan quản lý, các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp công nghệ, cơ quan chức năng và đặc biệt với cơ quan báo chí truyền thông trong việc chia sẻ thông tin, cảnh báo sớm các phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới.

Qua phiên thảo luận trao đổi, các chuyên gia cũng đi đến thống nhất, nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số cần phải triển khai trên 3 trụ cột: Công nghệ – quy trình – con người. Cụ thể, về công nghệ, các ngân hàng cần tiếp tục đầu tư vào các giải pháp xác thực đa yếu tố, sinh trắc học, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phát hiện gian lận theo thời gian thực, đồng thời tăng cường giám sát, chuẩn hoá kết nối giữa ứng dụng với hệ thống dữ liệu (API).

Về quy trình, cần xây dựng và thường xuyên diễn tập các kịch bản ứng phó sự cố, nâng cao năng lực của trung tâm điều hành an ninh mạng (SOC). Về yếu tố con người, việc đào tạo nhân viên và tuyên truyền đến khách hàng về kỹ năng an toàn số được xem là “tuyến phòng thủ đầu tiên”. Xây dựng an ninh mạng cho ngân hàng số không chỉ là đầu tư công nghệ, mà phải xây dựng một văn hóa an toàn số, trong đó mỗi cán bộ ngân hàng và người dân đều là một “lá chắn” trên không gian mạng. Trong khi đó, đối với báo chí truyền thông có vai trò là mắt xích kết nối các trụ cột này với xã hội như một lực lượng phòng ngừa rủi ro xã hội trong kỷ nguyên ngân hàng số.

Mall) Loa Kiểm Âm Bluetooth EDIFIER MR3/MR5 I Công Suất 36W | Bluetooth 5.4 |

Thiếu tướng Lê Minh Mạnh, Chi hội Trưởng Chi hội phía Nam – Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA), nguyên Phó Cục trưởng Cục An ninh Mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an cho biết: Các thủ đoạn lừa đảo hiện nay không còn mang tính đơn lẻ, thủ công, mà ngày càng tinh vi, có tổ chức, xuyên biên giới, tận dụng triệt để các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, deepfake, giả mạo sinh trắc học, đồng thời khai thác sâu tâm lý chủ quan, thiếu kỹ năng an toàn số của người sử dụng. Tội phạm công nghệ cao hiện nay không chủ yếu tấn công trực diện vào hệ thống lõi của ngân hàng – vốn ngày càng được bảo vệ nhiều lớp, mà tập trung vào người dùng, mắt xích dễ bị tổn thương nhất trong toàn bộ chuỗi an ninh số.

Chính vì vậy, lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số không còn là vấn đề kỹ thuật thuần túy hay trách nhiệm riêng của ngành ngân hàng, mà đã trở thành một thách thức an ninh phi truyền thống, tác động trực tiếp đến an ninh tài chính, trật tự xã hội và nền tảng niềm tin số quốc gia trong tiến trình chuyển đổi số. Điều này đòi hỏi không chỉ đầu tư cho công nghệ, mà còn phải đồng thời hoàn thiện quy trình quản lý, cơ chế phối hợp liên ngành, và đặc biệt là nâng cao nhận thức, kỹ năng an toàn số cho cả cán bộ ngân hàng và người dân. Trong đó vai trò của các cơ quan truyền thông, báo chí là hết sức quan trọng và mang tính quyết định.

Theo Thiếu tướng Lê Minh Mạnh, trong bối cảnh đó, báo chí không chỉ phản ánh các vụ việc sau khi đã xảy ra, mà cần trở thành lực lượng đồng hành trong công tác cảnh báo sớm, định hướng nhận thức, phổ cập kiến thức an toàn số, phản bác thông tin sai lệch và lan tỏa các mô hình, giải pháp hiệu quả trong phòng, chống lừa đảo. Mỗi bài viết chính xác, mỗi bản tin kịp thời và có trách nhiệm sẽ góp phần hình thành “lá chắn nhận thức” cho người dân – một lớp phòng thủ mềm nhưng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bảo đảm an ninh, an toàn không gian mạng.

Theo Nhà báo Nguyễn Tất Hồng Dương, Tổng Biên tập Tạp chí An ninh mạng Việt Nam: Lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số không còn là những vụ việc đơn lẻ, mà đã trở thành một thách thức an ninh phi truyền thống, gắn trực tiếp với an ninh tài chính, trật tự an toàn xã hội và niềm tin của người dân trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Mua Hàng với Shopee

Tại hội thảo hôm nay, các chuyên gia, nhà quản lý đã tập trung thảo luận và làm rõ vai trò và trách nhiệm của từng chủ thể trong công tác phòng, chống lừa đảo ngân hàng số, từ cơ quan quản lý nhà nước, hệ thống ngân hàng, lực lượng chức năng, báo chí – truyền thông đến chính người sử dụng dịch vụ. Trong đó bàn luận sôi nổi giải pháp chuyển dịch tư duy từ xử lý vụ việc, khắc phục hậu quả sang phòng ngừa chủ động, cảnh báo sớm. Đây là giải pháp mang tính chiến lược, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cơ quan quản lý, hệ thống ngân hàng, lực lượng chức năng, giới chuyên gia và trong đó, có cả lực lượng là báo chí – truyền thông, được xem “phòng tuyến mềm” trên mặt trận phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số.