Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn ĐBQH Hà Nội) đánh giá cao Chính phủ, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã chuẩn bị dự thảo Nghị quyết rất công phu, hiện đại, thể hiện quyết tâm đổi mới mạnh mẽ. Cách tiếp cận theo mục tiêu, có các dự án thành phần rõ ràng, cùng việc ưu tiên vùng khó khăn cho thấy tầm nhìn đúng đắn và toàn diện trong phát triển nguồn nhân lực quốc gia.

Để nghị quyết hoàn thiện hơn, đại biểu đề cập đến nội dung về giáo dục đại học đã đặt ra mục tiêu rất cao như phát triển hệ thống đại học hiện đại, có trường vào tốp khu vực và thế giới. Tuy nhiên, dự thảo mới dừng ở “mục tiêu định vị”, chưa có cơ chế để các trường thực sự trở thành động lực của khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Vì vậy, nữ đại biểu kiến nghị bổ sung bốn điểm mới: Thí điểm cơ chế tự chủ theo mô hình sandbox cho các đại học trọng điểm (thực hiện quyền tự chủ một cách mạnh mẽ trong kiểm soát an toàn); Hình thành trung tâm nghiên cứu – đổi mới sáng tạo quốc gia đặt tại đại học, có cơ chế tài chính linh hoạt và gắn kết doanh nghiệp; Tăng tỷ lệ chi cho nghiên cứu, không chỉ dồn vào đầu tư hạ tầng; Ban hành chuẩn “đại học nghiên cứu” để định hướng đầu tư có trọng tâm.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn ĐBQH Hà Nội). (Ảnh: Như Ý)

Bên cạnh đó, dự thảo chưa làm rõ vai trò của khoa học – công nghệ trong nông nghiệp. Đây là khoảng trống chính sách lớn vì nông nghiệp vẫn là trụ đỡ của nền kinh tế và là khu vực chịu tác động mạnh nhất của biến đổi khí hậu.

Vì vậy, GS Nguyễn Thị Lan kiến nghị bổ sung một hợp phần riêng về khoa học – công nghệ nông nghiệp, tập trung vào giống, công nghệ sinh học, nông nghiệp số, chế biến sâu và logistics; đồng thời xác định vai trò nòng cốt của các đại học và viện nghiên cứu nông nghiệp.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn (Đoàn ĐBQH Hà Nội) nhìn nhận, Chương trình được đặt trong tinh thần của Nghị quyết 71 về đột phá giáo dục và đào tạo, và đồng thời tương thích, bổ trợ cho toàn bộ 6 nghị quyết chiến lược còn lại, cho thấy chương trình này không phải một chương trình “đơn ngành”, mà là chiếc trục kết nối toàn bộ chiến lược phát triển quốc gia.

Theo ông, 5 dự án thành phần được thiết kế chặt chẽ và đi đúng vào “điểm nghẽn” của giáo dục: Cơ sở vật chất – giáo dục nghề nghiệp – giáo dục đại học – đội ngũ nhà giáo – giám sát và đánh giá.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn (Đoàn ĐBQH Hà Nội). (Ảnh: Như Ý)

Bên cạnh đó, mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai, đầu tư cho 10 đại học trọng điểm để tiếp cận top 200 châu Á, hình thành trung tâm đổi mới sáng tạo trong đại học, hiện đại hóa hệ thống trường nghề… là những bước đi phù hợp với xu thế thế giới. Chương trình cũng có tính mở, tính dài hạn, giúp địa phương chủ động lập kế hoạch 10 năm – thay vì lúng túng từng năm như trước.

Mall) Loa Kiểm Âm Bluetooth EDIFIER MR3/MR5 I Công Suất 36W | Bluetooth 5.4 |

Nhưng để chương trình thực sự tạo chuyển biến, cần nhấn mạnh ba trục chính: Thứ nhất là trục thể chế – đúng tinh thần Nghị quyết 66 (xây dựng cơ chế đặc thù cho đại học trọng điểm; loại bỏ các thủ tục gây cản trở đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị; thực hiện nghiêm chế độ giải trình, thanh tra chuyển đổi số toàn ngành).

Thứ hai là trục khoa học – công nghệ và chuyển đổi số – theo tinh thần Nghị quyết 57: Xây dựng nền tảng dữ liệu chung toàn ngành, quản lý học tập suốt đời cho từng công dân; Bộ học liệu số mở quốc gia; Phát triển chuẩn giáo viên số, trường học số, hệ thống đánh giá bằng AI.

Thứ ba là trục văn hóa – con người – đồng điệu với Nghị quyết chấn hưng văn hóa và Nghị quyết 72 về y tế. Theo đó, giáo dục phải nuôi dưỡng không chỉ tri thức mà cả nhân cách, năng lực thẩm mỹ, sức khỏe thể chất, sự tử tế, căn tính văn hóa Việt Nam.

Từ đó, ông Sơn đề nghị đưa giáo dục văn hóa, nghệ thuật, di sản vào nhà trường một cách bài bản; xây dựng môi trường học đường lành mạnh, an toàn, hạnh phúc; bảo đảm dinh dưỡng học đường, sức khỏe tinh thần học sinh – đúng tinh thần Nghị quyết 72.

“Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển có nhiều cơ hội chưa từng có – nhưng cũng đầy thách thức. Trong bối cảnh đó, giáo dục chính là lĩnh vực quyết định việc chúng ta có chinh phục được 25 năm tới hay không”, đại biểu nói.

Đại biểu Đoàn Thị Lê An (Đoàn ĐBQH Cao Bằng). (Ảnh: Phạm Thắng)

Đại biểu Đoàn Thị Lê An (Đoàn ĐBQH Cao Bằng) bày tỏ băn khoăn về tính khả thi của chỉ tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông, với mốc 30% vào năm 2030 và 100% vào năm 2035.

Đó là sự chênh lệch đầu tư cơ sở vật chất giữa các vùng vẫn rất rõ nét. Đối với khu vực nông thôn đồng bằng, nhiều trường có điều kiện xây dựng phòng ngoại ngữ, phòng đa phương tiện, nhưng vẫn còn khoảng 25 – 35% trường thiếu phòng học bộ môn đạt chuẩn.

Điện Thoại Di Động Honor X6c 6GB + 128GB/256GB - Pin 5300mAh NFC - Camer

Khu vực miền núi, gần 70% trường phổ thông khi được đánh giá vẫn chưa đạt chuẩn về thiết bị công nghệ phục vụ học ngoại ngữ; nhiều điểm trường lẻ của vùng dân tộc thiểu số còn chưa có phòng học kiên cố, việc đầu tư phòng chức năng cho tiếng Anh gần như không khả thi trong ngắn hạn…

Vì vậy chỉ tiêu 30% vào năm 2030 có thể khả thi ở các tỉnh, thành phố lớn, nhưng rất thách thức tại khu vực miền núi, nơi điều kiện cơ sở vật chất chưa đồng bộ.

Bên cạnh đó, hiện nay thiếu trầm trọng giáo viên tiếng Anh, nhiều địa phương hiện thiếu hàng nghìn giáo viên ngoại ngữ đạt chuẩn. Ở các tỉnh miền núi phía Bắc, khoảng 40 – 50% giáo viên tiếng Anh hiện tại chưa đạt trình độ năng lực ngoại ngữ theo Khung năng lực 6 bậc.

Cho rằng việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục là một tầm nhìn đúng đắn và cấp thiết, tuy nhiên, nữ đại biểu cho rằng, để đạt được mục tiêu, cần đầu tư mạnh mẽ và đồng bộ, chuẩn hóa đội ngũ giáo viên, hỗ trợ đặc thù cho vùng dân tộc thiểu số, miền núi và có lộ trình phù hợp với thực tiễn từng vùng, từng địa phương.