Trao quyền cho cấp xã: Giao đất, cấp sổ đỏ dân không phải lên tỉnh

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết tại Hội nghị tập huấn toàn quốc về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực đất đai ngày 1/8. 

Mở rộng phân cấp, phân quyền mạnh mẽ

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân nhấn mạnh, từ Luật Đất đai năm 2003 đến nay, việc phân cấp cho chính quyền địa phương ngày càng được hoàn thiện. Luật Đất đai năm 2024 đánh dấu bước đột phá khi trao quyền sâu rộng cho chính quyền hai cấp là tỉnh và huyện, đồng thời mở rộng thẩm quyền tới cấp xã.

Ngoại trừ một số nội dung đặc thù như quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất vẫn do Trung ương thực hiện, các hoạt động như giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng, thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, định giá đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… đã được chuyển giao cho địa phương.
 
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đồng bộ, nổi bật là Nghị định số 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 và Thông tư số 23/2025/TT-BNNMT hướng dẫn thực hiện.
 
Đáng chú ý, Bộ đã công bố 48 bộ thủ tục hành chính và 10 bộ thủ tục hành chính nội bộ trong lĩnh vực đất đai, kèm theo sổ tay hướng dẫn minh họa trực quan, giúp cán bộ địa phương dễ dàng tra cứu và áp dụng.
 
Theo Thứ trưởng Ngân, phân cấp không chỉ đơn thuần là chuyển giao thẩm quyền mà còn là chuyển đổi tư duy trong quản lý. Cán bộ địa phương phải chủ động hơn, sẵn sàng giải trình và chịu trách nhiệm trước người dân.
 
Thực tế cho thấy, việc triển khai phân cấp vẫn còn khó khăn, nhất là ở cấp xã – nơi trực tiếp tiếp nhận và xử lý hồ sơ của người dân. Thiếu nhân lực chuyên môn, hạ tầng công nghệ thông tin yếu và tâm lý ngại trách nhiệm là những rào cản lớn.
 
Phân rõ thẩm quyền về cấp xã
 
Tại hội nghị, Phó Cục trưởng Quản lý đất đai Nguyễn Thanh Mỹ cho biết, Nghị định 151/2025 đã quy định chi tiết việc phân quyền, phân cấp rõ ràng giữa các cấp chính quyền. Đáng chú ý, 8 nhóm thẩm quyền quan trọng của UBND cấp tỉnh đã được phân cấp cho cấp xã, như:

Quyết định thu hồi đất trong các trường hợp tự nguyện trả lại, không còn khả năng sử dụng, hoặc có nguy cơ đe dọa tính mạng; Giao đất, cho thuê đất với trường hợp được miễn toàn bộ tiền sử dụng/thuê đất;

Quyết định hình thức sử dụng đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với dự án không thu tiền sử dụng đất;

Phê duyệt phương án bố trí lại đất ở thành khu dân cư, góp quyền sử dụng đất để phát triển đô thị…

Bên cạnh đó, cơ chế pháp lý mới cũng cho phép văn phòng đăng ký đất đai mở chi nhánh tại xã hoặc liên xã, và tổ chức phát triển quỹ đất có thể đặt đơn vị tại khu vực nông thôn.

Cơ quan, tổ chức công lập ở cấp xã cũng được thực hiện các nhiệm vụ phát triển quỹ đất, tăng cường khả năng tự tổ chức thực hiện tại chỗ.

Đặc biệt, người dân có thể nộp hồ sơ đăng ký đất đai tại bất kỳ nơi nào thuận tiện, không nhất thiết phải theo địa bàn hành chính nơi có đất, tạo sự linh hoạt trong tiếp cận dịch vụ công.

Theo bà Mỹ, một mục tiêu quan trọng của Nghị định 151 là bảo đảm quá trình chuyển đổi sang chính quyền địa phương hai cấp diễn ra thông suốt, không để xảy ra khoảng trống pháp lý hay gián đoạn trong quản lý đất đai.

Để làm được điều đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành hàng loạt văn bản chỉ đạo, đôn đốc các địa phương chuẩn bị sẵn sàng từ nhân lực đến cơ sở dữ liệu, quy trình, quy chế phối hợp để vận hành trơn tru.

Ngoài ra, quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã cho phép tiếp tục sử dụng kế hoạch cấp huyện hoặc chỉ tiêu phân bổ trong quy hoạch tỉnh, tạo điều kiện quản lý liên tục trong giai đoạn chuyển tiếp.
 

Có đất vườn trong thửa đất ở: Thủ tục chuyển đổi thế nào?Muốn hợp thức hóa đất trồng cây lâu năm thành đất ở trong cùng một thửa, người dân cần thực hiện những thủ tục gì?