Ổ cứng là nơi lưu trữ toàn bộ dữ liệu quan trọng trên máy tính. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, bộ phận này có thể xuất hiện lỗi, dẫn đến mất dữ liệu hoặc khiến máy hoạt động chậm chạp. Việc nhận biết sớm dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng giúp bạn kịp thời xử lý, bảo vệ dữ liệu an toàn. Trong bài viết này, hãy cùng Phong Vũ Tech News tìm hiểu những dấu hiệu, nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả nhé!

I. Dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng

Nhận biết sớm dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng là bước quan trọng giúp người dùng tránh mất dữ liệu hoặc lỗi hệ thống nghiêm trọng. Dưới đây là một số biểu hiện phổ biến:

1. Máy tính chậm, treo hoặc đơ thường xuyên

Nếu máy tính đang hoạt động ổn định bỗng trở nên chậm chạp, treo liên tục khi mở ứng dụng hoặc khởi động hệ thống, rất có thể ổ cứng đang gặp vấn đề. Dữ liệu bị lỗi, bad sector hoặc hệ thống đọc/ghi kém đều là nguyên nhân khiến hiệu suất giảm rõ rệt.

2. Phát ra tiếng kêu lạ

Một trong những dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng điển hình là tiếng kêu “lạch cạch” hoặc “lách cách” phát ra từ máy. Những tiếng động này xuất hiện khi đầu đọc hoặc đĩa quay bên trong ổ cứng bị lỗi cơ học. Nếu bạn nghe thấy âm thanh bất thường, hãy ngừng sử dụng ngay để tránh mất dữ liệu.

3. Xuất hiện thông báo lỗi hệ thống

Khi ổ cứng lỗi, máy tính thường hiển thị các thông báo như “Bad Sector”, “Corrupted” hoặc “Blue Screen of Death (BSOD)”.

• Lỗi màn hình xanh (BSOD): Hệ thống ngừng hoạt động đột ngột, báo hiệu lỗi nghiêm trọng liên quan đến ổ cứng.
• Lỗi Bad Sector: Một phần của ổ cứng không thể đọc hoặc ghi dữ liệu.
• Lỗi Corrupted: Dữ liệu bị hỏng hoặc mất khả năng truy cập.

4. Dữ liệu S.M.A.R.T hiển thị bất thường

Công nghệ S.M.A.R.T trên ổ cứng giúp theo dõi “sức khỏe” thiết bị. Nếu thông số này hiển thị sai lệch hoặc cảnh báo lỗi, đây chính là dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng. Khi đó, bạn nên sao lưu dữ liệu và kiểm tra ngay.

Tham khảo ngay một số dòng ổ cứng nổi bật tại Phong Vũ:

II. Nguyên nhân khiến ổ cứng bị hư hỏng

Hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn phòng tránh và xử lý tốt khi thấy dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:

• Bật tắt máy liên tục: Thao tác này khiến ổ cứng hoạt động ở cường độ cao trong thời gian ngắn, gây hao mòn nhanh các bộ phận cơ học bên trong.
• Nguồn điện không ổn định: Dòng điện chập chờn, mất điện đột ngột khiến ổ cứng không kịp ghi dữ liệu, dẫn đến lỗi đọc/ghi hoặc bad sector.
• Nhiệt độ quá cao: Khi nhiệt độ ổ cứng vượt ngưỡng cho phép (thường trên 55°C), linh kiện bên trong dễ giãn nở, chảy hoặc hỏng vĩnh viễn.
• Va đập, rơi rớt trong quá trình di chuyển: Ổ cứng cơ (HDD) rất nhạy cảm với va chạm. Một cú rơi nhẹ cũng có thể làm trầy mặt đĩa, gây hư hỏng đầu đọc.
• Ổ cứng quá cũ: Theo thời gian, các linh kiện cơ học bị lão hóa, khả năng đọc ghi suy giảm — đây là nguyên nhân tự nhiên dẫn đến dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng.

III. Cách kiểm tra tình trạng ổ cứng máy tính

Khi thấy các dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng, bạn có thể kiểm tra nhanh tình trạng thiết bị bằng những phương pháp sau:

1. Quan sát bên ngoài máy tính

Đầu tiên, bạn cần tắt máy tính hoàn toàn và ngắt nguồn điện. Nếu là máy bàn, mở nắp case để quan sát ổ cứng. Với laptop, chỉ nên quan sát các dấu hiệu bên ngoài như rung, tiếng kêu, bụi bẩn, hoặc khe cắm lỏng. Ngoài ra, kiểm tra xem có dấu hiệu va đập, bụi bám hay ẩm ướt không. Nếu có, ổ cứng có thể bị ảnh hưởng vật lý. Tuy nhiên, không nên tự tháo lắp nếu bạn không có kỹ năng kỹ thuật.

2. Kiểm tra ổ cứng bằng WMIC (Windows Management Instrumentation Command)

WMIC là công cụ tích hợp trên Windows giúp kiểm tra nhanh tình trạng ổ cứng, dưới đây là các bước thực hiện kiểm tra tình trạng ổ cứng bằng WMIC:

Bước 1: Nhấn Windows + R, gõ cmd, nhấn OK để mở Command Prompt.

Bước 2: Nhập lệnh sau và nhấn Enter:  wmic diskdrive get status.

Bước 3: Kiểm tra kết quả:

• OK → Ổ cứng hoạt động bình thường.
• Pred Fail hoặc trạng thái khác → Cảnh báo dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng, cần sao lưu dữ liệu ngay.

3. Kiểm tra bằng tính năng Check trên Windows

CHKDSK giúp phát hiện lỗi tệp tin, bad sector và cải thiện hiệu suất ổ cứng. Để kiểm tra tình trạng ổ cứng của máy tính, bạn tiến hành làm theo các bước hướng dẫn sau:

Bước 1: Mở File Explorer, chọn ổ cứng muốn kiểm tra.

Bước 2: Chuột phải → chọn Properties → chuyển sang tab Tools → nhấn Check.

Bước 3: Trong cửa sổ mới, nhấn Scan drive hoặc Start để quét toàn bộ ổ cứng.

Bước 4: Chờ quá trình quét hoàn tất. Kết quả sẽ hiển thị:

• Không có lỗi → Ổ cứng bình thường.
• Có lỗi → Bạn có thể chọn sửa hoặc sao lưu dữ liệu để chuẩn bị thay thế ổ cứng.

IV. Cách khắc phục ổ cứng hư

Nếu kiểm tra thấy dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng, bạn có thể thử một số cách xử lý cơ bản trước khi mang đi sửa. Cụ thể:

• Khởi động lại máy tính: Nhiều trường hợp lỗi phần mềm tạm thời khiến máy đọc sai dữ liệu. Việc khởi động lại giúp hệ thống ổn định và làm mới kết nối ổ cứng.
• Vệ sinh máy tính, ổ cứng: Bụi bẩn có thể làm giảm hiệu suất tản nhiệt, khiến nhiệt độ tăng cao. Hãy thường xuyên vệ sinh bên ngoài máy bằng khăn khô mềm và đảm bảo hệ thống thoáng khí.
• Chạy công cụ kiểm tra lỗi Windows:Sử dụng CHKDSK hoặc các phần mềm như HDD Regenerator để quét và sửa lỗi bad sector nhẹ.
• Thay mới khi lỗi nặng: Với các lỗi cơ học như đầu đọc hỏng, đĩa trầy, giải pháp duy nhất là thay ổ cứng. Bạn nên nhờ kỹ thuật viên chuyên nghiệp thực hiện để đảm bảo an toàn dữ liệu.

V. Mẹo giúp kéo dài tuổi thọ ổ cứng máy tính

Ngoài việc nhận biết sớm dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng, việc sử dụng đúng cách sẽ giúp thiết bị hoạt động bền bỉ hơn. Dưới đây là những mẹo chi tiết cho bạn tham khảo:

Mẹo sử dụng ổ cứng	Chi tiết hướng dẫn
Hạn chế bật tắt máy liên tục	Chỉ tắt máy khi nghỉ dài (nửa ngày – 1 ngày). Với thời gian nghỉ ngắn (1–2 giờ), nên dùng chế độ Sleep hoặc Hibernation để giảm hao mòn ổ cứng.
Duy trì nguồn điện ổn định	Sử dụng ổn áp hoặc UPS giúp tránh sụt nguồn, mất điện đột ngột, bảo vệ ổ cứng khỏi sốc điện và lỗi dữ liệu.
Giữ nhiệt độ ổ cứng trong mức an toàn	Vệ sinh quạt tản nhiệt, giữ máy thông thoáng. Có thể dùng phần mềm theo dõi nhiệt độ như HWMonitor hoặc SpeedFan để phòng hư hỏng.
Tránh va đập khi di chuyển	Khi mang laptop, để trong túi chống sốc và không di chuyển máy khi đang hoạt động để tránh hỏng đầu đọc hoặc mặt đĩa.
Giám sát sức khỏe ổ cứng	Sử dụng phần mềm như CrystalDiskInfo, HDD Sentinel để theo dõi các lỗi đọc/ghi, bad sector và cảnh báo sớm dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng.

VI. Một số câu hỏi thường gặp

1. Thay ổ cứng có bị mất dữ liệu không?

CÓ. Nếu ổ cứng cũ bị hỏng nặng, dữ liệu trong đó có thể không phục hồi được. Tuy nhiên, với lỗi nhẹ, các trung tâm kỹ thuật có thể cứu dữ liệu trước khi thay mới. Vì vậy, hãy sao lưu thường xuyên để tránh rủi ro.

2. Có thể tự thay ổ cứng tại nhà không?

Nếu bạn có kiến thức kỹ thuật cơ bản, có thể thay ổ cứng trên máy tính bàn khá dễ dàng. Tuy nhiên, với laptop, cấu trúc máy phức tạp hơn nên tốt nhất hãy mang đến trung tâm sửa chữa uy tín để tránh làm hỏng các linh kiện khác.

3. Nên thay ổ cứng SSD hay HDD?

Nếu bạn cần tốc độ, độ bền và khả năng chịu va đập tốt, SSD là lựa chọn tối ưu. Còn nếu cần dung lượng lớn với chi phí thấp hơn, HDD vẫn là lựa chọn phù hợp. Hiện nay, nhiều người chọn kết hợp SSD (chạy hệ điều hành) và HDD (lưu dữ liệu) để đạt hiệu quả tối đa khi sử dụng.

VII. Tổng kết

Nhận biết sớm dấu hiệu ổ cứng sắp hỏng là cách đơn giản nhưng cực kỳ quan trọng để bảo vệ dữ liệu và tránh gián đoạn công việc. Hãy thường xuyên kiểm tra tình trạng ổ cứng, duy trì nguồn điện ổn định, vệ sinh định kỳ và sao lưu dữ liệu nhằm đảm bảo thiết bị luôn hoạt động tốt. Ngoài ra, đừng quên theo dõi Phong Vũ Tech News để cập nhật thêm nhiều mẹo công nghệ hữu ích giúp bạn sử dụng máy tính bền bỉ và hiệu quả hơn mỗi ngày!

Bài viết liên quan:

• Top 10 ổ cứng HDD tốt nhất dành cho PC hiện nay
• Ổ cứng SSD là gì? Các chuẩn ổ cứng SSD phổ biến hiện nay
• VGA là gì? Cách chọn VGA khi build PC chi tiết nhất