Trong đời sống Á Đông, cây cối không chỉ mang giá trị sinh thái mà còn gắn với niềm tin phong thuỷ và triết lý sống của ông bà. Ngày trước, mỗi khi dựng nhà, mở lối, đào móng hay cải tạo sân vườn, người ta đều xem xét cẩn trọng từng loại cây xung quanh. Không phải cây nào xanh tốt cũng giữ lại, và cũng không phải cây nào rậm rạp cũng nên đốn hạ. Có những loại cây tưởng bình thường nhưng lại liên quan đến vượng khí, tài lộc và an yên của cả gia đình. Bởi vậy, mới có lời dặn “3 cây không được chặt, 4 cây không nên trồng trước nhà”, vì nếu phạm phải dễ làm xáo trộn phong thuỷ, ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực tuỳ từng trường hợp.

3 cây không nên tự ý chặt

Theo quan niệm phong thuỷ, có những loại cây mang ý nghĩa linh thiêng hoặc gắn với long mạch. Chặt chúng không chỉ gây xáo trộn trường khí mà đôi khi còn làm mất đi phúc khí gia đình.

1. Cây đa cổ thụ

Cây đa được xem là cây linh, thường xuất hiện ở đình, chùa, miếu mạo hoặc nơi có long khí mạnh. Người xưa tin rằng cây đa là chỗ trú ngụ của thần linh hoặc linh khí cổ xưa, vì vậy tuyệt đối không được tùy tiện đốn bỏ.

Chính vì thế khi gặp cây đa lớn, đặc biệt cây ở giữa đường, ở các công trình tôn giáo thì người xưa dặn con cháu không nên tự ý chặt. Việc chặt cây đa này bị xem là hành động “động long khí”, khiến gia đạo dễ gặp trục trặc, tinh thần bất an, sức khỏe giảm sút. Ngoài ra, cây đa cổ thụ còn giữ đất, giữ nước, giúp khuôn viên ổn định, nên chặt bỏ đôi khi làm thay đổi cả thổ nhưỡng.

2. Cây đề

Cây đề cũng thuộc nhóm cây linh tương tự cây đa, thường mọc ở những vùng đất thiêng hoặc nơi từng có sự tích đặc biệt. Người xưa tin rằng dưới gốc cây đề thường tích khí mạnh, có thần linh cai quản, do đó chặt đi dễ gặp điều không may.

Cây đề nếu mọc trước nhà mà không gây cản trở sinh hoạt thì nên giữ. Trường hợp nằm trong phạm vi thi công bắt buộc phải di dời, người ta thường làm lễ xin phép trước. Dân gian cho rằng sự tôn trọng này giúp tránh được vận xui, đồng thời giữ gìn sự bình an cho gia đình.

3. Cây lâu năm gia truyền

Bất cứ là cây gì nhưng nếu là cây lâu năm gia truyền trong gia đình mà không ảnh hưởng xấu thì người xưa cũng không chặt. Điều đó thể hiện sự tôn trọng truyền thống gia đình, nhớ người đã trồng cây và còn tôn trọng sinh khí mà cây mang lại.

Đặc biệt cây đã lâu năm trong gia đình mà xanh tốt, thậm chí cây lâu năm hơn bình thường càng được đề cao, bởi nếu chặt sẽ làm thay đổi bất ngờ yếu tố xung quanh.

4 cây không nên trồng

Không chỉ lời dặn về việc không nên chặt cây, ông bà còn có nhiều kinh nghiệm dân gian khuyên không nên trồng một số loại cây gần nhà, đặc biệt là trước cửa chính, vì dễ thu hút năng lượng xấu hoặc gây cản trở tài lộc.

1. Cây liễu

Cây liễu tượng trưng cho sự mềm yếu, đổ rũ, mang hình ảnh buồn bã. Trong phong thuỷ, thế rũ xuống của liễu được cho là kéo tài lộc đi xuống, khiến gia chủ khó giữ của, hay gặp trắc trở công việc.

Cành liễu mảnh, lá rũ thấp, bóng cây nghiêng về phía đất, tượng trưng cho việc vượng khí khó vươn lên. Ngoài ra, người xưa còn quan niệm liễu gắn với sự chia ly, nên kiêng trồng gần nhà, đặc biệt là trước cửa chính hay cổng.

2. Cây dâu tằm

Trong dân gian, từ “dâu” đôi khi bị kiêng kỵ vì phát âm gần giống với “tang”. Người xưa không trồng cây dâu trước nhà vì lo ngại mang đến xui rủi, hao tổn khí tốt.

Ngoài ý nghĩa phong thuỷ, cây dâu còn có tán thấp, lá dày, khi trồng gần cửa dễ che ánh sáng, làm không gian thiếu sinh khí. Ánh nắng không vào được nhà khiến tài lộc khó lưu thông, tâm trạng con người cũng dễ u ám hơn.

3. Cây bách

Các loại cây thuộc họ bách thường trồng ở nghĩa trang hoặc khu tưởng niệm. Do đó, hình tượng của cây bách gắn với không khí trầm mặc, âm tính mạnh. Người xưa tuyệt đối không trồng cây bách gần nhà vì cho rằng loại cây này hút âm khí, khiến trường khí gia đình kém vượng, khó phát triển.

Ngoài ra, tán lá của cây bách dày và cao, dễ tạo bóng tối dày đặc nếu trồng sát cửa hoặc sân.

4. Cây lớn có rễ hướng thẳng vào nhà

Ngoài những loại cây cụ thể, phong thuỷ còn kiêng kỵ việc trồng các loại cây to có bộ rễ mạnh hướng thẳng vào nền nhà, ví dụ như cây xoài, cây bàng, cây phượng, cây xà cừ hoặc bất kỳ cây lớn nào có thân đồ sộ.

Những lý do chính: những cây cổ thụ to lớn trước nhà tạo cảm giác độc thụ, che chắn làm âm u ngôi nhà. Tán cây to quá sẽ chắn gió và cản sánh sáng làm tăng âm khí.  Cây to trước cửa được xem như “đâm vào mặt tiền”, cản trở tài lộc và đường khí. Cây mà có bộ rễ quá lớn có thể làm hư hại tường nhà ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt, có thể đập, gẫy khi mưa bão.

Vì sao người xưa kiêng kỵ

Những lời dặn về cây cối trong dân gian không chỉ mang màu sắc tâm linh mà còn hàm ý khoa học và kinh nghiệm sống:

1. Liên quan đến môi trường sống

Cây to sát nhà gây ẩm thấp, chắn nắng, tạo điều kiện cho côn trùng phát triển. Cây có rễ lớn dễ làm hỏng hệ thống thoát nước, làm sụt lún, gây nguy hiểm khi mưa bão.

2. Ảnh hưởng đến thẩm mỹ và luồng khí vào nhà

Phong thuỷ đề cao sự thông thoáng. Mặt tiền có cây xấu, tán rũ hoặc rậm rạp sẽ khiến khí trường trì trệ, tác động đến tinh thần và sức khoẻ.

3. Cây linh mang giá trị văn hoá

Cây đa, cây đề, cây thị đều gắn với tín ngưỡng, văn hoá và lịch sử. Không chặt những cây này còn thể hiện sự tôn trọng thiên nhiên, giữ gìn phong tục.

4. Tác dụng bảo vệ long mạch

Theo phong thuỷ, từng khu đất đều có khí vận riêng. Cây cổ thụ giữ vai trò cân bằng địa khí, chống xói mòn, giữ đất. Chặt bỏ không đúng lúc, không đúng cách được xem là phá long mạch.

*Thông tin trong bài mang tính tham khảo chiêm nghiệm giải trí